Posiłek w pracy podnosi naszą efektywność nawet o 20 proc., a na najlepsze pomysły wpadamy po powrocie z przerwy lunchowej - podaje WHO. Doskonale wiedzą o tym Włosi czy Francuzi. Niestety w Polsce przerwa na lunch - choć gwarantuje nam ją Kodeks pracy - jest najczęściej fikcją. Aż 68 proc. Polaków nie ma czasu na zjedzenie głównego posiłku w pracy, niemal co druga osoba (39,7 proc.) żywi się jedynie kanapkami, a co dziesiąta w pracy nie je nic - wynika z sondażu zrealizowanego przez Instytut Badania Opinii Publicznej Homo Homini. To ogromny błąd.
Tymczasem ważne jest nie tylko, by znaleźć czas na lunch, ale też, by posiłek w pracy był wartościowy, odżywczy. Nie składał się z batoników, drożdżówek czy kebabów (przynajmniej nie codziennie).
- Idealny lunch powinien w połowie zawierać warzywa, w jednej czwartej białko - mięso, ryby lub warzywa strączkowe, a resztę powinny stanowić węglowodany - makarony, najlepiej razowe, kasze, ryże. Zamawiając posiłek lub przygotowując go sobie w domu, pamiętajmy o tej zasadzie i zawsze dzielmy talerz na trzy - mówi Ewa Kaczmarek, dietetyczka ze szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego i ekspertka projektu "Wielkopolska Onkologia", którego celem jest między innymi promocja zdrowego stylu życia.
A eksperci od kultury pracy dodają, by nigdy nie jeść w miejscu pracy, zwłaszcza przy biurku, bo to niezdrowe: potraktujemy lunch jako czas na regenerację organizmu. I weźmy sobie to do serca.
Kromka z masłem
Nie mam czasu na lunch. W porze obiadowej mam najwięcej pracy. Nie ma mowy, żeby wtedy usiąść przy stole. Najczęściej posiłek jem w biegu, coś tam uszczknę, coś spróbuję. Kiedy czuje się bardzo głodny, sięgam najczęściej po proste, sprawdzone rzeczy: na przykład chleb z masłem. Chleb sami wypiekamy. Do masła dodaję pora, i już jest zaskoczenie, jakaś odmiana. Solidny posiłek jem dopiero późnym wieczorem, po zamknięciu restauracji. Tak mają chyba wszyscy kucharze.
Wafel ryżowy, plaster żółtego sera, garść orzechów ziemnych, kilka suszonych fig, jogurt grecki
Lunch jest dla mnie bardzo ważny. Na szczęście na terenie uczelnianego campusu jest kilka miejsc, w których można zamówić obiad. W sąsiednim wydziale biologii do wyboru są nawet dania wegetariańskie, co jest dla mnie bardzo ważne. Lubię też bary mleczne, ale niestety nie mam ich na trasie z domu do pracy. Preferuję klasyczną kuchnię: pierogi i pomidorową. Jeśli nie mam czasu, żeby wyskoczyć do baru, zabieram posiłek z domu. Najczęściej są to rzeczy, które nie wymagają przygotowania: ser, płatki jaglane, płatki ryżowe, jogurt, orzechy, owoc. Nie lubię gotować.
Ryba, brokuły, marynowana papryka i sałata z pomidorami
Dzień zawsze zaczynam od śniadania, zazwyczaj o 6 piję szklankę kranówki z łyżką miodu, przygotowaną wieczorem, i jem płatki owsiane z jogurtem, kilkoma migdałami, rodzynkami i pestkami dyni. Do tego piję kawę. Ok. 9.30 zjadam najczęściej jabłko lub inny owoc. Od czerwca do jesieni jem te owoce, które rosną i dojrzewają w Polsce. Ok. 12.30 jem lunch: najczęściej trochę surowych warzyw, trochę gotowanych i kawałek ryby lub mięsa. Posiłek odgrzewam w kuchni w urzędzie miasta. Najczęściej wcześniej przygotowuje mi go żona. Jeśli żona nie ma na to czasu, zabieram z domu kanapki, jakieś surowe warzywa i np. ze dwa jajka. Staram się tak układać kalendarz, by w południe mieć czas na posiłek. Najczęściej jem lunch w przerwie na podpisywanie dokumentów, u siebie w gabinecie. Szybko. To chwila oddechu, czas zarezerwowany dla mnie. Może mi przeszkodzić wtedy tylko mój asystent. Ok. 15.30 ponownie jem owoce. A przed siódmą kolacja: kawałek mięsa lub ryby i trochę warzyw. Albo: ser, wędliny i pieczywo. Przyznam się, że bardzo lubię chleb. Moją ulubioną przekąską są śledzie matiasy ze śmietaną, cebulką i jabłkiem, choć śledzie lubię też w oleju. Do kolacji pozwalam sobie czasem na lampkę wina. W ten sposób odżywiam się już od kilkunastu lat z wyjątkiem czasu w podróżach i wakacji.
Kanapka z wędliną, sałatą i kubek gorącej herbaty
Mój lunch? To najczęściej kanapka zrobiona w domu, zjedzona w przerwie na posiłek. Na niektórych pętlach MPK są pomieszczenia do spożywania i przygotowywania posiłków, gdzie można podgrzać obiad, ale ja rzadko z tego korzystam. Wiadomo, zawsze brakuje czasu, zawsze człowiek ma coś do zrobienia. Do pracy zabieram zwykle kilka skibek chleba. Jeśli pracuję pięć godzin, to biorę dwie skibki, a jeśli dziewięć godzin - to pięć. Najczęściej z wędliną, serem żółtym lub białym, ogórkiem i sałatą. Zabieram do pracy też zawsze jakiś owoc - jabłko albo choć mandarynkę. Zimą robię sobie gorącą herbatę, a latem piję czystą wodę, najczęściej z firmowych dystrybutorów. Zazwyczaj jem, czytając.
Leczo z papryki i pomidorów, gotowane ziemniaki, młoda kapusta z kminkiem, świeże kwiaty mniszka, liście młodej pokrzywy i lipy
Zawsze pamiętam o lunchu, choć zamiast lunch wolę słowo obiad. Jem w domu w przerwie między zajęciami. Lubię gotować, odpoczywam przy tym, daję upust wyobraźni i słucham, czego potrzebuje ciało. Ostatnio zapragnęłam świeżości! Przejeżdżałam rowerem koło Jeziora Maltańskiego i zaopatrzyłam się tam w świeże liście i kwiaty, które rosną z dala od jezdni. Nie tylko nimi udekoruje talerz, ale też zjem je, są zdrowe!
Odżywiam się regularnie. Czas przeznaczony na posiłek jest święty, jem powoli i cieszę się smakiem, a jeszcze lepiej dobrym towarzystwem! Nie jem mięsa, ograniczam nabiał. Lubię dodawać chwasty do posiłków, bo dają dużo sił. Przygotowując je, korzystam z przepisów z książki 'Pyszne chwasty'.
Kurczak, ryż, brokuły
Wszyscy pracownicy Volkswagena Poznań o każdej porze dnia i nocy mają zapewnione posiłki na terenie zakładu pracy. Można je za rozsądną cenę zjeść w zakładowej kantynie, a w ciągu dnia także kupić w food trucku, który dostarcza pod zakład codziennie ciepłe dania, kanapki, napoje oraz owoce. W kantynie można zjeść wszystkie posiłki, łącznie z ciepłymi śniadaniami. W menu są dania tradycyjne, ale także dania dietetyczne przygotowywane bez użycia tłuszczu, na parze, z wykorzystaniem dużej liczby świeżych warzyw, ryb i delikatnego mięsa. Menu ustala dietetyk. Wszyscy pracownicy otrzymują też z zakładowego działu ochrony zdrowia informacje na temat zdrowego odżywiania, pełnowartościowych diet i produktów, które powinny znaleźć się w codziennym jadłospisie.
Ciasto francuskie z warzywami, garść sałaty, jabłko, banan, garść słodyczy: czekoladek i ciastek
Pracuję i studiuję, dlatego odżywiam się w dość zwariowany sposób. Na początku tygodnia - gdy czas spędzam głównie na uczelni - zazwyczaj znajduję chwilę na zjedzenie czegoś ciepłego. Czasami na mieście, choć częściej sama gotuję. W drugiej połowie tygodnia, gdy mój tryb życia ze względu na pracę zmienia się na nocny (jestem wtedy kelnerką), w porze lunchu wstaję i jem śniadanie. A lunch jem w nocy.
Kasza z sosem warzywnym, surówka, owocowa sałatka na deser
W pracy staram się jeść w miarę zdrowo, z naciskiem na "w miarę", bo w codziennej redakcyjnej gonitwie nie zawsze się to udaje. Jeśli sama przygotowuję posiłki, to raczej w weekend w domu, w tygodniu pracy stołuję się na mieście. Najczęściej w pobliskiej Kuchni Marche w Okrąglaku. Zaletą lokalu jest to, że jest blisko pracy i każdy klient sam komponuje tu sobie obiad. Można więc - jak ja - iść w stronę surówek, dorzucić nieco kaszy gryczanej z sosem. A na deser ? odrobina owoców. Można też oczywiście zaszaleć, ale to nie dla mnie. Uwielbiam zupy, uważam, że są bardzo pożywne i zdrowe. Tu zdecydowanie mogę polecić lokal Zuppi przy ul. Św. Marcin. Spory wybór, także dla wegetarian. Lunch - a bardziej może nawet obiad - jest dla mnie bardzo ważnym posiłkiem. Powód jest prozaiczny: w redakcji spędzamy co dzień raczej więcej czasu niż mniej. Bez lunchu albo obiadu trudno byłoby pracować - najzwyczajniej w świecie zabrakłoby nam paliwa. Niestety, nierzadko jemy przy biurkach, wpatrzeni w ekrany komputerów, klepiąc cały czas w klawiatury. Nie jest to dobre - raz, że niezdrowe, a dwa - trudno delektować się posiłkiem. Jeśli tylko znajdziemy chwilę, staramy się w redakcji jeść obiad razem, np. w sali konferencyjnej. Na co dzień staram się też dbać o to, by regularnie się odżywiać. Choć znów "staram się" to słowo klucz, bo nie zawsze to się udaje.
Zupa w proszku z makaronem, wafelek, kabanos
Zupka w proszku, jakaś kanapka, kabanos, hot dog, baton... To najczęściej jedzą policjanci w pracy, o ile mają czas. Charakter naszej pracy nie pozwala na regularne odżywianie się. Jest jeszcze inny problem - w Polsce widok policjanta w barze czy restauracji wzbudza kontrowersje i wiele emocji. Nie ma na to przyzwolenia społecznego, mimo że policjantom - podobnie jak wszystkim innym pracownikom - także należy się przerwa obiadowa. Tymczasem za granicą, w Niemczech czy Francji, takie widoki nikogo nie dziwią, nikogo nie oburzają. Z lekką zazdrością obserwowałem ostatnio we Włoszech policjantów siedzących za barem i żartujących z personelem. W Polsce już by się rozdzwoniły telefony do komendy: - Na służbie, a siedzą sobie w barze! Złodziei łapać!. Nasi policjanci najczęściej jedzą lunch w radiowozie. Czas, by to zmienić.
Makaron z warzywami, marchewka, świeży ogórek, kiwi i zdrowy baton
Uczę w szkole podstawowej, w pracy spędzam około ośmiu godzin. Bardzo rzadko jadam na mieście, w trakcie pracy nie mam czasu wyjść na lunch, dlatego zawsze zabieram ze sobą posiłek przygotowany w domu. Mam wtedy pewność, co jem i jak zostało przyrządzone. Jest to jeden z kilku dobrych nawyków, które wypracowałam w sobie, będąc na diecie. Jeśli nie zdążę zjeść w domu śniadania, zabieram ze sobą koktajl na bazie płatków owsianych i owoców. Lunch zjadam podczas dużej przerwy lub tzw. okienka w pokoju nauczycielskim. Najczęściej jest to makaron z warzywami, porcja warzyw, zwykle plasterki marchewki i ogórka, a także owoc. Zdarza się też, że zabieram do pracy jakieś zdrowe słodycze. Ostatnio - batoniki Bounty z kaszy jaglanej. Lunch jest dla mnie ważnym posiłkiem, uważam, że znacząco poprawia jakość pracy.
Ryba, krewetki, pęczak orkiszowy, warzywa na parze, mus z mango
Opowiada Artur Dzierzbicki, kucharz Lecha Poznań, dyrektor cateringu w hotelu Rodan: Żywienie sportowej drużyny to cała filozofia, bo bezspornie jedzenie ma wpływ na kondycję, potencjał, rekonwalescencję zawodników. W dniu meczu w menu musi być więcej węglowodanów złożonych niż zwykle. Na przykład w miniony wtorek Lech grał z Piastem Gliwice, więc na obiad był okoń morski, krewetki, kurczak z wolnego wybiegu, pęczak orkiszowy, ekologiczny ryż i świeże warzywa. Na deser mus owocowy z nasionami chia lub mus z malin. Posiłki w Lechu serwowane są w postaci szwedzkiego bufetu, każdy wybiera to, co chce.
Kuchnia poznańskich piłkarzy jest zbilansowana i bardzo zdrowa. Zgodnie z zasadą, że nie ma lepszej inwestycji niż inwestycja w zdrowie. Jeśli kurczak, to tylko z wolnego wybiegu, świeży, karmiony dobrą karmą, niefaszerowany antybiotykami. Jeśli ryba - to nie hodowlany łosoś, ale najchętniej dalekomorski dorsz. Bez metali ciężkich i rakotwórczych substancji. Prawie w ogóle nie serwuję wieprzowiny, bo 90 proc. pochodzi właśnie z przemysłowego chowu. Mam całą listę sprawdzonych dostawców. Uważam, że drużyna Lecha jest jedną z najlepiej żywionych piłkarskich drużyn w Europie. Ile kosztuje to miesięcznie? (śmiech ) Tajemnica.
Ryba, ryż z kukurydzą i suszonymi pomidorami, feta, oliwki
W lutym kolejny raz postanowiłem zrzucić kilka kilogramów. Z doświadczenia wiem, że kluczem do sukcesu nie są restrykcyjne diety, ale regularne spożywanie kilku posiłków dziennie. Lunch - po śniadaniu - jest moim najważniejszym daniem. Od dwóch miesięcy staram się zawsze znaleźć na niego czas około godz. 13. Najczęściej obiad przygotowuje mi żona, czasami robię go sobie sam. Zamiast przypadkowych posiłków na mieście zabieram do pracy sporo warzyw, ryby, brązowy ryż, makaron razowy, owoce. Najtrudniej jest podczas wyjazdów służbowych: wtedy z premedytacją folguję sobie i jem niezbyt zdrowo, niestety.
Sajgonki z sosem, słodkie chili i surowa marchewka
W żadnym wypadku nie nazwałabym siebie osobą odżywiającą się zdrowo czy systematycznie. Po przebudzeniu nie jestem w stanie zjeść niemal nic poza suchym chlebem, jabłkiem czy paroma rzodkiewkami, a lekki głód zaczynam odczuwać zazwyczaj dopiero około 9.30, kiedy już jestem na uczelni. W związku z tym ciężar najważniejszego posiłku w ciągu dnia spada zwykle właśnie na lunch. Kiedy mam więcej czasu, stawiam na jeden ze znajdujących się w pobliżu uczelni lokali ProPorcja, gdzie w przyzwoitej cenie można skompletować zestaw zupa i drugie danie, albo nieco zdrowsze sieciówki w pobliskiej galerii Malta (Kuchnia Marche czy North Fish). Często jednak dysponuję tylko półgodzinną przerwą, która pozwala co najwyżej na kupienie zapiekanki, kanapki czy spaghetti w uczelnianym bistro. W takie dni zabieram też często posiłek z domu. Przygotowuję sajgonki, ciastka francuskie, minitortille czy rzadziej sałatki makaronowe na zimno. Niekiedy zdarza mi się zabierać również zupę w termosie.
Bywa, że nie zdążę przygotować sobie dzień wcześniej posiłku, i wtedy na cały dzień wystarcza mi batonik z automatu. Porządny posiłek jem w takie dni około 16-17.
Sałatka z kaszy jaglanej z pieczoną marchewką i ciecierzycą, rukola z pomidorami i fetą, garść winogron
Dość intensywnie pracuję, bo poza pracą w szpitalu mam też wykłady ze studentami na Uniwersytecie Medycznym. Mimo tego, że jestem ciągle w biegu, od pewnego czasu staram się przestrzegać reguły, by jeść mało i często - przynajmniej cztery posiłki dziennie. No i zawsze znaleźć chwilę na lunch. Mam wtedy więcej energii, nie dopada mnie tak szybko zmęczenie. Bardzo lubię gotować, w kuchni wymyślam, eksperymentuję, więc czasem sam przygotowuję sobie w domu obiad. Zwykle kaszę, ryż, i dużo warzyw. Kiedy indziej stołuję się na mieście albo korzystam z naszego szpitalnego baru, który ma w ofercie sporo świetnych sałatek.
* Artykuł powstał w ramach projektu "Gazety Wyborczej" w Poznaniu promującej zdrowy styl życia "Rakooporni" i programu walki z rakiem 'Wielkopolska Onkologia'.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze