Bałtyk, Wilda, Słońce - kina w Poznaniu, których już nie ma

Z mapy Poznania zniknęło kilkanaście ważnych dla Poznania w latach 80. i 90. kin. Kiedy bierzemy się do ich wspominania, okazuje się jednak, że bardziej niż ich wnętrza pamiętamy, jakie filmy w nich widzieliśmy.

Najsłynniejsze z nieobecnych to Bałtyk i Wilda - największe kina "premierowe". - Jak do Polski weszła w 1987 r. "Niekończąca się opowieść", to kolejka po bilety do Bałtyku sięgała od Kaponiery do starego zoo. Premiera była w zimowe wakacje, staliśmy w tej kolejce kilka godzin, strasznie zmarzliśmy. Choć nadeszła godzina seansu, nie zdążyliśmy dotrzeć do okienka. Ludzie zaczęli się przepychać i jakoś wślizgnęliśmy się na salę - wspomina dziennikarz poznańskiej "Wyborczej" Radosław Nawrot.

Przemysław Graf

Kino Bałtyk prócz kas w holu wejściowym od ul. Roosevelta miało bowiem dodatkowe kasy w dobudówce od Zwierzynieckiej. Kupowało się tam bilety "z metra" (czyli odrywane z papierowej rolki) także w przedsprzedaży - w przypadku większych premier było to koniecznością, a i tak stało się długie godziny w kolejce.

W Bałtyku ostatni seans wyświetlono 19 lipca 2002 r. - Najbardziej utkwiło mi w pamięci "Wejście smoka", które jako student widziałem w Bałtyku w 1982 r. Ogromne kolejki za biletami wcale mi się wtedy nie podobały, ale teraz myślę, że to były błogosławione dla kina kolejki - wspominał Piotr Robiński, który przez dwa ostatnie lata działalności szefował Bałtykowi.

Przemysław Graf

Ja sama pamiętam seans "Poszukiwaczy zaginionej arki" w Bałtyku - byłyśmy z koleżanką na seansie 13 grudnia, w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, i gdy wychodziłyśmy z kina, wciągnęła nas na Kaponierze demonstracja, którą właśnie rozpędzała milicja. W zamieszaniu straciłam guziki z zimowego płaszcza. Po Bałtyku nie ma już śladu - rośnie tu nowoczesny biurowiec.

Wilda i Bałtyk dysponowały największą liczbą miejsc w Poznaniu i balkonami, z których znacznie lepiej się widziało, choć w Wildzie siedzący w pierwszym rzędzie na balkonie musieli patrzeć przez pręty balustrady.

Monika Lamęcka-Pasławska

Trzy lata po Bałtyku zniknęła Wilda. Kino broniło się przed bankructwem, dzieląc działalność filmową z przedstawieniami kabaretowymi, ale to nie pomogło. Ostatni seans wyświetlono tu 31 marca 2005. - Ale budynek Wildy zostanie - uspokajał wówczas Wojciech Michałek, szef Instytucji Filmowej Film-Art zarządzającej kinem. - Będziemy wynajmować salę na występy kabaretowe i koncerty - zapewniał. Niestety, to nie pomogło. Dziś mieści się tam sklep, Biedronka. Starzy bywalcy kina dostrzegą miejsce, gdzie były niegdyś kasy - tam jest teraz apteka, obniżenie sufitu w miejscu, gdzie przechodziło się do holu, i charakterystyczne filary. Ale trudno się domyślić, że było tu jedno z największych kin w Poznaniu. Ze "starych" czasów zostały też schody wejściowe i napis na sąsiedniej bramie "Kino Wilda". Dzięki pasjonatom dzielnicy dwa lata temu nad daszkiem znów rozbłysł neon, przypominający o historii tego miejsca.

Fot. Tomasz Kamiński / Agencja Gazeta

Wilda miała wielką salę i ogromny hol, w którym były obowiązkowe szatnie. A na lepsze filmy, jak "Wejście smoka" bilety dystrybuowały zakłady pracy.

Los Wildy podzieliło kilka lat temu kino Grunwald przy ul. Polnej - i tu mieści się dziś market.

Barwne opowieści o kolejkach i tłumach nie powinny nas jednak zwieść. Pamiętam, jak w małej salce winogradzkiego kina Słońce na os. Przyjaźni na amerykańskim dramacie "Werdykt" z Paulem Newmanem prócz mnie i koleżanki była tylko jeszcze jedna osoba. Wadą tego zlikwidowanego w 2000 r. kina był filar na środku sali, który niejednemu widzowi popsuł seans.

Słońce to jedno z trzech kin "osiedlowych". Rataje miały do początku lat 90. swoją Jagiellonkę. Maleńka salka mieściła się w jednym z pawilonów handlowych na os. Jagiellońskim i prócz seansów filmowych odbywały się tu imprezy organizowane przez osiedlowy dom kultury - jak baliki dla dzieci. Nie było tu też foteli kinowych, tylko zwykłe metalowe krzesła. Radek Nawrot: - Jak byliśmy mali, to nawet nie braliśmy krzeseł, tylko kładliśmy się na podłodze pod ekranem i z zadartymi głowami oglądaliśmy filmy. Jak wszedł film "Powrót Mechagodzilli", to każdego dnia po lekcjach tam lecieliśmy.

Monika Lamęcka-Pasławska

Piątkowo miało z kolei kino Dąbrówka - największe i najnowocześniejsze z tych trzech. Na Winogradach przy ul. Dożynkowej mieściło się też kino Kosmos.

CYRYL

Popularna Gwiazda z alei Marcinkowskiego zniknęła stosunkowo niedawno - ostatni seans odbył się tu w 2003 r. Na początku mówiono, że gdy zostanie odremontowana kamienica od frontu, kino powróci. Teraz nic na to nie wskazuje. Zabudowania, w których się mieściło, wyburzono, na murze sąsiedniej kamienicy widać tylko ślad po schodach, którymi wchodziło się do kas. - To kino wyróżniała fatalna akustyka, wystarczyło, że ktoś otwierał batonik, a słyszała to cała sala - wspomina Nawrot.

Wiernych fanów miał zlikwidowany na początku lat 90. Gong przy ul. Wielkiej 21. Salka była niewielka, siedziało się w strasznym ścisku, a małe nachylenie podłogi sprawiało, że z tylnych rzędów niewiele się czasem widziało. Ale był tam wyjątkowy klimat. Zaletą było też położenie - tuż przy Starym Rynku.

Popularna była też Olimpia przy ul. Grunwaldzkiej, w dawniejszym Domu Kultury Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa. Radek Nawrot: - Zimą było niedogrzane. Żeby się rozgrzać, urządzaliśmy podczas seansów z kolegą sparingi bokserskie.

Kino zlikwidowano w 2004 r.

Specyficzną lokalizację miało kino Tęcza - mieściło się w budynku ogródków działkowych przy ul. Wspólnej. - Do Tęczy wyskakiwali umysłowi i dniówkowi z HCP. Na seansie dopołudniowym można było się spokojnie przespać, a nawet coś obejrzeć, jak nie film, to kronikę filmową - wspomina jeden z naszych czytelników.

Monika Lamęcka-Pasławska

W tej części miasta były jeszcze dwa inne kina: Skala przy ul. Krauthofera i Osiedle przy ul. Limbowej (tam ponoć wyskakiwali na przedpołudniowe seanse uczniowie z pobliskiego technikum). - Osiedle, przez miejscowych było zwane "betlejemką". Mój mąż wspomina z sentymentem seanse w betlejemce, na których pito tanie wino i komentowano na głos wdzięki aktorek. I ciekawostka - bilety kupowało się w kasie znajdującej się przy kabinie projekcyjnej, a do sali wchodziło bezpośrednio z ulicy, przez wnękę, w której naprzeciw wejścia do kina był sklep odzieżowy - pisze nasza forowiczka.

Mało kto pewnie dziś już pamięta kino Warta. Rodzice twierdzą, że zabierali mnie tam na bajki. Mieściło się w jednej z kamienic przy ul. 27 Grudnia tuż przy Okrąglaku. - Pamiętam, jak w latach 50. wyświetlano tu francuski film "Śpiewak nieznany". To chyba był film muzyczny i na zewnątrz umieszczono głośniki, przez które ścieżkę dźwiękową z filmu słychać było na ulicy. Tak chciano przyciągnąć widzów - wspomina mój ojciec Stefan Lamęcki. - W latach 50., jak się kupowało bilet na jakiś atrakcyjny film francuski (z Zachodu francuskich było najwięcej), to zmuszano do transakcji "wiązanej", trzeba było jeszcze dokupić bilet na film radziecki, np. "Lenin w październiku" - dodaje. Kamienica, w której mieściło się kino, została zburzona w 1977 r., kiedy planowano z ulicy uczynić wielką śródmiejską arterię. Dziś wciąż mieszczą się tu parkingi.

Charakterystyczne było kino Miniaturka przy ul. Chełmońskiego. Wówczas obok mieściła się stacja pogotowia ratunkowego. Twarde drewniane krzesła i sala wielkością odpowiadająca nazwie - mogła pomieścić zaledwie 20 widzów. Ponoć mieściło się w pokoju mieszkalnym. - Seanse odbywały się w porach uzgodnionych z widzami, z przerwami na papierosa i przy otwartych drzwiach, i dobiegających z ulicy dźwiękach. Po prostu taka klima, a raczej wentylacja - wspomina Miniaturkę nasz forowicz.

Z mniej znanych kin był w Poznaniu jeszcze Pancerniak przy ul. Dojazd na terenie Wyższej Szkoły Wojsk Pancernych i Przyjaźń na pierwszym piętrze budynku przy ul. Ratajczaka. Działało pod egidą Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. - Tam na pięterku siedziało się nie na kinowych, ale zwykłych krzesełkach, i ze szklanką herbaty w ręku - wspomina nasz czytelnik.

Każde z tych kin było charakterystyczne, każde inne. Dzisiejsze multipleksy są wygodne, ale konkurują najwyżej wielkością porcji nachos.

Gwiazda, Gong, Tęcza czy Słońce znów mogą pojawić się w Poznaniu. Sieć kin Helios, należąca do Agory S.A. (wydawcy "Gazety Wyborczej") otwiera jesienią swój multipleks w Poznaniu, w budowanym na Łacinie centrum handlowym Posnania. Osiem sal kinowych, w których w sumie znajdą się miejsca dla 1600 widzów, ma przyjąć nazwy dawnych poznańskich kin.

I tu apel do Czytelników "Wyborczej". Jeśli mają państwo zdjęcia od lat nieistniejących poznańskich kin bądź miejsc, w których się znajdowały, jeśli są na tych zdjęciach neony bądź logotypy - będziemy wdzięczni za nadesłanie ich do nas pocztą (oczywiście je odeślemy), przyniesienie w godz. 10-16 (na miejscu je zeskanujemy) lub przysłanie w formie elektronicznej mailem na adres kino@poznan.agora.pl.

Za wszelkie materiały, na które czekamy do 24 czerwca, będziemy bardzo wdzięczni. Będą one pomocne przy urządzaniu nowego kina. Dla osób, które przyślą nam zdjęcia, przygotowaliśmy upominki.