Jest lato 1848 r. W Europie coraz śmielej rozwija się kolej parowa. Tory kolejowe pojawiają się także w Poznaniu. Łączą nasze miasto ze Stargardem Szczecińskim. Pociągi kończą jazdę na Jeżycach. Właśnie tam - przy ul. Zwierzynieckiej - powstaje pierwsza stacja kolejowa w Poznaniu. To dwa skromne, drewniano-murowe budynki przedzielone kilkoma torami. Uroczyste otwarcie 10 sierpnia. Parowóz "Polonia" równo o 9.44 odjeżdża ze stacji, wioząc poznaniaków, wybierających się do Szczecina i dalej do Berlina.
Początkowo poznaniacy mogli jeździć do Warszawy tylko przez Toruń, później także przez Kalisz. Bezpośredniej linii po najkrótszej trasie doczekali się dopiero w 1925 r. Dużo wcześniej pociągi z Poznania jeździły już do Wrocławia (1856), Zbąszynia (1870), Bydgoszczy (1872) i Kluczborka (1875). Niewielki Dworzec Jeżycki przestał wystarczać.
Dworzec w 1898 r.
Dlatego w centrum miasta ruszyła budowa nowego, większego obiektu. w centrum miasta. Budowa trwała od 1874 do 16 listopada 1879 (choć prace związane z wykończeniem prowadzono do 1906). Nowy budynek dworca powstał na osi szerokiej ulicy dojazdowej (obecna ul. Dworcowa) z kaponiery kolejowej. Składał się z północnego skrzydła frontowego z centralnie usytuowanym holem oraz zespołu przylegających od południa skrzydeł zgrupowanych przy dwu dziedzińcach wewnętrznych. Elewacje obłożone były czerwoną cegłą licówką.
Poznań Główny miał pięć wysokich okien i zegar na froncie. Po obu stronach dworca znajdowały się po trzy perony, połączone podziemnym przejściem.
Fot. Ze zbiorów Miejskiego Konserwatora Zabytków
Jeśli Poznań przed kilkudziesięciu laty przygotowywał się do jakiegoś wydarzenia równie mocno, jak dziś do Euro 2012 - była to z pewnością Powszechna Wystawa Krajowa w 1929 r. Zmiany nie ominęły dworca. Połączono oba tunele podziemne między peronami (dotychczas działały osobno), zrobiono do nich zejście z dworca. W holu odmalowano ściany. A oświetlenie zamieniono z gazowego na elektryczne.
Na czas PeWuKi kolejarze przygotowali kilkadziesiąt dodatkowych połączeń, m.in. z Krakowa i Warszawy
Wojna to dramatyczne dni dla całego Poznania, także dla dworca. We wrześniu niemieccy żołnierze wkroczyli na Poznań Główny. Dyrekcja kolei i niektórzy pracownicy zdołali uciec ostatnim pociągiem. Tych, którzy zostali, Niemcy zmusili do noszenia na ramieniu białych opasek: "Deutsche Reichsbahn". Z samego dworca znikły polskie napisy. W trakcie walk budynek został kompletnie zniszczony i zbombardowany.
Na zdjęciu powyżej: Poznań Główny w 1946 r.
Po wojnie kolejarze zabierają się za odbudowę dworca. Prace idą błyskawicznie. Już po kilku miesiącach otwarta dla podróżnych jest poczekalnia. Wreszcie 20 kwietnia 1949 r. cały dworzec można otworzyć na nowo! Kolejarze dostają symboliczne klucze do nowego dworca. Zaraz potem rozbierają prowizoryczny barak, który przez kilka lat zastępował zrujnowany dworzec
Poniżej: dworzec w 1961 r.
zdjęcie z archiwum Joanny Nowickiej
Poniżej: Poznań Główny w 1949 r.
Fot. Archiwum Międzynarodowych Targów Poznańskich
Powyżej: Poznań Główny w 1979 r.
Kolejna przebudowa miała miejsce w latach 1961-1976, w wyniku której obiekt uzyskał cechy modernistyczne.
"Odbudowany ze zniszczeń wojennych dworzec kolejowy (...) z biegiem lat nie odpowiadał potrzebom funkcjonalnym jak i też wyglądem i otoczeniem, a także wymogom społeczeństwa i rangi miasta Poznań z racji siedziby Międzynarodowych Targów Poznańskich" - wyjaśnia Henryk Zięba w "Monografii Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu".
Modernizacja trwała sześć lat. Przeszklone kasy, ściany wyłożono marmurem, a na froncie zamontowano elektroniczny zegar i charakterystyczny neonowy napis "Poznań Główny". Wszystko według projektu Zygmunta Kłopockiego i Kazimierza Serowskiego. Na placu przed dworcem zlikwidowano też pętlę tramwajową, która istniała tam jeszcze od końca XIX w.
Fot. Ze zbiorów Miejskiego Konserwatora Zabytków / Janusz Karpal
Ostatnie lata to raczej drobne poprawki niż wielkie modernizacje. I reklamy. Te skutecznie zasłoniły elewację w pasy. A szyldy i liczne nowe stoiska ostatecznie zepsuły starannie zaprojektowany hol.
A z pozytywnych zmian to w latach 90. na dworcu zamontowano nowe tablice elektroniczne z rozkładem jazdy, zaś w 2006 r. w holu dworca Ryszard Kapuściński odsłonił tablicę pamiątkową poświęconą podróżnikowi Kazimierzowi Nowakowi, który pokonał 40 tys. km pieszo i rowerem po Afryce
W starym dworcu prawdopodobnie będą biura. Na razie przez kilka miesięcy będzie tam jeszcze działała biedronka i kilka punktów handlowych.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze