Najczęściej gdy uda nam się zdobyć serię starych zdjęć z jakiegoś zakątka Poznania analizujemy je, staramy się odgadnąć gdzie poszczególne fotografie zostały wykonane i jedziemy w te same miejsca, aby ponownie uwiecznić je na karcie pamięci aparatu. W zbiorach Miejskiego Konserwatora Zabytków znajdują się znaleźć niesamowite zdjęcia dokumentujące powstawanie jeziora Maltańskiego. Dwie fotografie pochodzą nawet z okresu zanim jakiekolwiek prace nad zbiornikiem wodnym się rozpoczęły.
Oba zdjęcia na tym slajdzie pochodzą z 1927 roku. Widać na nich Cybinę płynącą powoli wśród drzew. Na zdjęciu poniżej da się nawet zidentyfikować miejsce, gdzie fotografia została wykonana. Białe elementy na środku zdjęcia to prawdopodobnie nagrobki cmentarza, który przed II wojną światową mieścił się w rejonie ulicy Krańcowej. Nekropolia została zlikwidowana w okresie okupacji.
W roku 1927 tereny dzisiejszego jeziora Maltańskiego były, podobnie jak dziś, przeznaczone na rekreację. Ale plany zagospodarowania tego terenu znacznie różniły się od tego co jest tu dziś. Zanim jednak o historii z początków XX w. warto cofnąć się o blisko 800 lat.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków / R. Ulatowski
Nazwa pochodzi od zakonu rycerskiego joannitów, który powstał około 1130 roku w Królestwie Jerozolimskim. Przybyli oni w drugiej połowie XII w. pod Poznań na zaproszenie Mieszka III Starego, który oddał im kościół św. Michała ze szpitalem i liczne wsie.
Obie fotografie na tym slajdzie pochodzą z 4 lipca 1948. Prawdopodobnie na miejscu widocznych na zdjęciu zabudowań znajdują się dziś najbardziej wysunięte na wschód trybuny na mecie toru kajakarskiego.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków
"W okresie rozbiorów Malta była najpopularniejszym miejscem wycieczkowym polskiej ludności Poznania, głównie dlatego, że na prawym brzegu Warty znajdowało się wiele pamiątek świadczących o dawnej politycznej i narodowej niezawisłości, m.in. Ostrów Tumski z katedrą i grobami naszych pierwszych władców. Poza tym teren w dolinie Cybiny był urozmaicony krajobrazowo, pełen kwitnących łąk, piaszczystych wzgórz, lasów, stawów i ogródków podmiejskich. (...) Niezależnie od nasilania się patriotycznych nastrojów, poznaniacy zażywali nad Maltą przede wszystkim wypoczynku i rozrywki. Okazji do wycieczek było wiele; urządzano majówki, witano wiosnę, w 1909 roku obchodzono 110. rocznicę urodzin Juliusza Słowackiego. Po dotarciu na miejsce nastawał czas gier i zabaw. Panie grały w kostki, panowie strzelali do tarczy, bardzo popularne stały się gry i loterie fantowe. Po grach i zabawach rozpoczynały się tańce i śpiewy, odbywały się pokazy sztucznych ogni" - można przeczytać na stronie malta.poznan.pl.
Zdjęcie powyżej pochodzi z 4 lipca 1948. Przedstawia widok z dzisiejszych trybun na wschodnim krańcu jeziora w kierunku zachodnim. Fotografia poniżej została wykonana 15 sierpnia 1948. Nie wiemy jednak, gdzie dokładnie stał fotograf.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków
Po odzyskaniu niepodległości pojawiły się szczegółowe koncepcje zagospodarowania terenów nad Cybiną. Plan parku, na którego terenie miały znaleźć się boiska, hale gimnastyczne, teatry, domy wypoczynkowe, spacerowe alejki i Kopiec Wolności opracował inżynier Adam Ballenstaedt. Do budowy przystąpiono 3 maja 1919 roku.
Niestety, ze względu na złą sytuację gospodarczą kraju zrealizowano tylko pierwszy etap, czyli zbudowanie Kopca Wolności, a zamiast wielkich urządzeń sportowych wytyczono skromne boisko.
Oba zdjęcia pochodzą z 15 sierpnia 1948. Niestety trudno ustalić, gdzie dokładnie zostały wykonane.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków
Budowę zbiornika wodnego na Malcie rozpoczęli w czasie II wojny światowej Niemcy. Po wojnie prace kontynuowali Polacy. Jezioro Maltańskie uroczyście otwarto w 1952 roku. Już cztery lata później odbyły się na nim pierwsze międzynarodowe zawody w wioślarstwie i kajakarstwie.
Zdjęcie powyżej wykonano 15 sierpnia 1948. Prawdopodobnie widoczne w tle po prawej stronie zabudowania to Śródka. Fotografia poniżej pochodzi z 3 września 1948 roku. Tu też nie mamy pewności, jednak wiele wskazuje na to, że zdjęcie zostało zrobione niedaleko Kopca Wolności. Widok w kierunku północno-zachodnim.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków / Stanisław Laskowski
Do 1979 r. na jeziorze organizowano na nim imprezy kajakarskie, wioślarskie i motorowodne. Niestety, z biegiem lat obiekt zarastał, woda w nim była coraz bardziej zanieczyszczona".
Oba zdjęcia na tym slajdzie pochodzą z 13 września 1948 roku. Na górnym widać nieckę przyszłego jeziora. W tle centrum Poznania i dymiący komin Polmosu. Nie wiadomo skąd wykonano zdjęcie poniżej.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków
W 1979 roku zapadła decyzja o modernizacji jeziora i całej infrastruktury wokół niego. Autorem projektu był Klemens Mikuła. Do prac przystąpiono w 1982 roku, dwa lat wcześnie spuszczono wodę z jeziora. W ramach inwestycji, mimo trudnych czasów, udało się stworzyć większość obiektów jakie dziś znamy z Malty.
Powyższa fotografia pochodzi z 5 października 1948. Nie wiadomo skąd zdjęcie zostało zrobione. Poniżej odrobinę młodsza klisza pochodząca z 17 października tego samego roku. Widoczny po prawej stronie komin prawdopodobnie należy do Polmosu. Jeżeli tak jest, to zdjęcie wykonano z okolic dzisiejszego startu.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków
"Podstawowe prace zakończono w takim stopniu, że XXIII Mistrzostwa Świata w Kajakarstwie w sierpniu 1990 roku odbyły się zgodnie z wymogami Międzynarodowej Federacji Kajakowej. Międzynarodowi fachowcy ocenili obiekt maltański bardzo wysoko i obiecali powierzać Poznaniowi organizację innych ważnych imprez międzynarodowych" - można przeczytać na malta.poznan.pl
Powyżej zdjęcie z 17 października 1948 roku. W tle widoczne jest centrum miasta. Poniżej fotografia z 19 czerwca 1966. Dzięki tej kliszy można uświadomić sobie jak wielką inwestycją była modernizacja z lat 80.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków / Janusz Korpal
Poniżej dwie fotografie z 1969 roku - widoki w kierunku zachodnim i północnym. Szczególnie to drugie zdjęcie jest interesujące. Gdyby zrobić je dziś, do drzew po lewej stronie przytulony byłby ogromny kompleks - Termy Maltańskie.
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków / W. Basiński
Fot. Piotr Fijałkowski
Fot. Piotr Fijałkowski
Fot. Piotr Fijałkowski
Fot. Piotr Fijałkowski
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze