Ciekawe drzewa w Poznaniu nie tylko w Ogrodzie Botanicznym: ciasteczkowe, dąb Krzysztof...

Niektóre niezwykle ciekawe i cenne, prawdziwe rzadkie okazy. Najwięcej jest ich w Palmiarni i uniwersyteckim Ogrodzie Botanicznym. Wśród nich wyjątkowe i pięknie pachnące "drzewa ciasteczkowe".

Inne stały się miejscem spotkań i integracji okolicznych mieszkańców. Pod ich koronami bawią się dzieci, a dorośli zbierają na sąsiedzkich spotkaniach. Stoją na Wildzie, Łazarzu, Śródce i centrum.

Ma ok. 300 lat i 3,5 metra średnicy. Jeszcze kilka lat temu wokół drzewa było brudno, ludzie wyrzucali śmieci i wyprowadzali psy. Dąb niszczał, był pomazany sprejem.

Teraz skwer wokół Krzysztofa, bo tak w 2009 r. rozłożysty dąb przy skrzyżowaniu ul. Prądzyńskiego i Garczyńskiego na Wildzie, nazwała nasza czytelniczka Anna Siwczyk, jest ogrodzony, bawią się tam dzieci.

Po jej staraniach i interwencji "Wyborczej" o teren zadbała Rada Osiedla Wilda. Drzewo zostało wyczyszczone, a na skwerze zbudowano plac zabaw z huśtawkami i piaskownicą. Dookoła ustawiono ławki. Na ścianie obok drzewa powstał bajkowy mural.

Dąb stał się atrakcją turystyczną Wildy i służy mieszkańcom. W cieniu wiekowego drzewa codziennie chowa się Joanna Skowrońska z córkami. - Krzysztof ma piękną koronę. Jest bardzo zdrowy, nie traci gałęzi. Od kiedy to miejsce zostało uporządkowane, bardzo je sobie chwalę - mówi mieszkanka Wildy. Dodaje, że miejsce jest też ważnym punktem dla innych wildzian - to miejsce wieczornych spotkań i sąsiedzkiego życia towarzyskiego.

PIOTR SKÓRNICKI

Pani Irena - lat 74 i Weronika - lat 90 przychodzą pod Krzysztofa codziennie. Irena biegała wokół niego jeszcze jako dziecko, potem przychodziła tu ze swoimi dziećmi. Teraz przychodzi sama, przysiada na ławce, spotyka się z sąsiadką.

Podobny do Krzysztofa jest samotny dąb na Śródce, w pobliżu ronda. Też jest znany - przed laty rada osiedla utworzyła wokół niego najmniejszy w Poznaniu park jednego drzewa. Ale dziś wokół starego dębu nikt nie przesiaduje. Nie ma na czym. Pod drzewem parkują za to samochody, a trawnik dookoła służy jako wybieg dla psów. Kiedyś wokół dębu był chociaż drewniany płotek, ale ktoś go zniszczył. Teraz odgradza go jedynie lichy kawałek drutu rozciągnięty na drewnianych słupkach. Nie ma też śladu po tabliczce wyjaśniającej, co to za drzewo.

PIOTR SKÓRNICKI

- Tabliczka będzie. Już jest przygotowywana. Starą porwał ludzki żywioł - mówi Gerard Cofta, przewodniczący Rady Osiedla Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria. Dodaje, że rada robi co w jej mocy, żeby teren wokół dębu był zadbany, np. zasadzono tam cebulki kwiatów. Jest też ktoś, kto tam sprząta. Jednak teren obok drzewa jest prywatny i rada nie może zrobić wiele więcej.

Nie rośnie tak długo ani nie jest tak rozłożysta jak Krzysztof albo jego kolega ze Śródki - ma ok. 40 lat i 11 metrów wysokości. Stoi na Łazarzu, między blokami przy ul. Potockiej, w pobliżu Klubu Osiedlowego Krąg. Ochrzczono ją nazwą "Wierzby Łączącej", dlatego, że integruje mieszkańców dzielnicy.

Wokół drzewa Fundacja Malta w 2013 r. założyła jeden ze swoich ogrodów społecznościowych. Są rabaty z kwiatami, huśtawka. Mur przy ogrodzie ozdobił mural Przemysła, obok stoi ławeczka - instalacja artystyczna. Dziełem sztuki została także sama wierzba. Cały pień owinięty jest odblaskową taśmą, którą oświetla zawieszona lampa. Dzięki temu drzewo jest dobrze widoczne w nocy. Praca autorstwa Agnieszki Grodzińskiej nazywa się "flex tree". - Ta sztuka może być zrozumiała albo nie, ale mocno koresponduje z tym, co dzieje się na podwórkach - mówi Agnieszka Różyńska, koordynatorka Ogrodu Łazarz.

- Drzewo jest naszym miejscem spotkań. Także spotkań z kulturą i ze sztuką. Co tydzień w czwartek odbywają się tam warsztaty dla dzieci, raz w miesiącu mamy projekcje filmowe, robimy koncerty i spotkania z mieszkańcami. Chcemy, żeby mieszkańcy mieli dostęp do sztuki i to pod domem - dodaje.

Łazarskie drzewo zostało nawet nominowane w konkursie Drzewo Roku organizowanego przez Klub Gaja. Zajęło w nim siódme miejsce. Doczekało się także własnego profilu na Facebooku - Łazarska Wierzba Łącząca.

Samotny stuletni wiąz na pl. Wolności, choć nie jest tak spektakularny jak rosnące po drugiej stronie placu wielki platany, ma swoją historię.

To drzewo po przejściach - przetrwało obie wojny światowe i wycinkę pozostałych drzew, które przed laty okalały plac. Był też świadkiem historycznych wydarzeń w mieście. Widział wojska pruskiego zaborcy paradujące po centrum. Paderewskiego przemawiającego z balkonu hotelu Bazar do poznaniaków. Powiewające na placu nazistowskie flagi ze swastyką. Odbudowę miasta po wojnie i dalsze zmiany placu Wolności.

W najnowszych czasach oglądał hyde park podczas Konferencji Klimatycznej ONZ w Poznaniu. Bawił się razem z tysiącami poznaniaków i turystów na placu podczas piłkarskiego Euro 2012, festiwalów Malta i Transatlantyk.

W 2007 r. wiąz otarł się o śmierć. Miejscy urzędnicy przeznaczyli go wówczas do wycinki. Po apelach mieszkańców i akcjach w obronie drzewa (była m.in. debata w Gazeta Cafe) drzewo udało uratować. Rok później Klub Gaja w dniu Święta Drzewa zorganizował akcję przytulania wiązu. Żeby uściskać wiąz, ustawiały się wtedy kolejki poznaniaków.

Dziś w cieniu drzewa stoi miejski regał na książki. Można w nim zostawić przeczytany już tom i wybrać sobie inny w zamian.

Mało kto wie, że samotnie stojący przy ul. Garncarskiej kasztanowiec ma niezwykłą historię. Dziś cień jego rozłożystej korony zakrywa wjazd na podwórko między zakładem fotograficznym a kawiarnią Cytroneta.

A cała historia zaczyna się od jednej tabliczki, której dziś już nie znajdziecie. Kilka lat temu Małgorzata Garwacka, wtedy studentka germanistyki i gospodarki turystycznej, przygotowywała projekt na zajęcia o intrygujących miejscach w Poznaniu, które mało kto zna. Wędrując po mieście natrafiła na plakietkę, przyklejoną do muru, o historii kasztanowca Un Bu. - Zaskoczona odkryciem zrobiłam zdjęcie. Na tabliczce umieszczono legendę drzewa - opowiada.

Zgodnie z nią kasztanowiec jest inkarnacją buddyjskiego mistrza Un Bu. "Według tybetańskich kronik mistrz posiadał umiejętność reinkarnacji swobodnej, dzięki której mógł się inkarnować w dowolnej postaci bez konieczności umierania. Osiągał to za pomocą medytacji połączonej z tajemnym gestem dłoni. Objawiał się pod postacią sowy, kota, tygrysa, a nawet słonia" - czytamy na fotografii tabliczki. Do Poznania mistrz trafił pod postacią jaskółki, gdzie po długim locie, chciał odpocząć. Inkarnował się w drzewo. Nie przewidział tylko jednego - że nie będzie mógł wykonać potrzebnego, tajemnego ruchu ręką. Pod postacią kasztanowca medytuje do dziś.

PIOTR SKÓRNICKI

Pani Małgorzata próbowała odnaleźć inne drzewa, umieszczone na mapce na tabliczce kasztanowca oraz dowiedzieć się więcej o szlaku magicznych drzew, który był zrealizowany z funduszy europejskich. - Zaciekawiona zadzwoniłam do punktu informacji w Poznaniu. Nie mieli oni pojęcia o istnieniu tych drzew - opowiada Garwacka. - Pracownica prosiła, żebym wysłała wiadomości do Urzędu Wojewódzkiego, Wydziału Ochrony Środowiska, Urzędu Miasta Poznania, Urzędu Marszałkowskiego oraz Poznańskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej. W żadnym z urzędów nie udało mi się wyjaśnić, kto wymyślił i prowadził projekt. Nic nie ma również w archiwach funduszy unijnych - dodaje.

Zainspirowana tajemnym szlakiem magicznych drzew, postawiła zgłosić podobny projekt do Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego 2016. - Szukałam ciekawych drzew w centrum, ale innych niż wymienione w tamtym projekcie. Taki szlak mógłby być kolejną atrakcją turystyczną w Poznaniu - przekonuje. Czy uda się utworzyć nowy szlak? To zależy tylko od poznaniaków głosujących na PBO.

Dwa drzewa ciasteczkowe, czy grujeczniki japońskie, rosną w "Botaniku", przy pergoli od strony ul. Botanicznej. Posadzono je prawdopodobnie na początku lat 30. XX w. Mają kilkanaście metrów wysokości i ponad sto centymetrów w obwodzie. Co w nich wyjątkowego? Zapach.

- Muszę przyznać, że jesienią z koleżanką często w tygodniu chodzimy się zaciągać pod grujecznika - wyjaśnia ze śmiechem Beata Grabowska z Działu Systematyki Roślin Ogrodu Botanicznego UAM w Poznaniu. - Podczas weekendowych wycieczek po ogrodzie zawsze opowiadamy o nich zgromadzonym.

Jak przyznaje, drzewa pięknie wyglądają jesienią, bo ich liście, w kształcie serc, przebarwiają się na wiele odcieni żółci, różu, czerwieni, pomarańczu.

LUKASZ OGRODOWCZYK

Potoczna nazwa "drzewo ciasteczkowe" przetłumaczona została z niemieckiego "Kuchenbaum" i oddaje niezwykły zapach, który wydzielają liście drzewa. - Pachną dokładnie jak kruche, maślane ciasteczka. Czasem niektórzy mówią, że to zapach pierników albo karmelu. Ale mnie najbardziej kojarzą się właśnie z ciastkami - opowiada pracownica ogrodu botanicznego.

Pani Natalia, która kilka razy odwiedzała jesienią "Botanika", próbowała wyczuć zapach grujeczników. - W sumie nigdy mi się to jeszcze nie udało. Być może było jeszcze za wcześnie? - zastanawia się.

Co ciekawe, ciasteczkowy zapach wydziela się nie podczas kwitnienia drzew w kwietniu, ale złotej polskiej jesieni. Najłatwiej poczuć go w słoneczne, suche dni, kiedy część liści drzewa opadnie i podeschnie.

Czy znacie Państwo inne wyjątkowe drzewa w Poznaniu? Opiszcie je, przyślijcie zdjęcia - pokażemy je na naszych łamach.

Czekamy na e-maile - czytelnicy@poznan.agora.pl i listy - ul. 27 Grudnia 3, 61-753 Poznań