Poznań 2015 - 22 najważniejsze wydarzenia roku: od śmieci w styczniu po demonstracje w grudniu

Nie tak wyobrażaliśmy sobie początek nowego roku. Od 1 stycznia 2015 r. w Poznaniu śmieci zaczęły wywozić nowe firmy. Nie mogły sobie poradzić z organizacją wywozu i dostarczaniem pojemników, a po świętach i nowym roku nazbierały się góry śmieci. Odpady na osiedlach zalegały tygodniami, przy śmietnikach lęgły się szczury. Wielu mieszkańców nie miało do czego wrzucać śmieci, bo nikt nie dostarczył im pojemników.

Ale nie tylko ze śmieciami związek międzygminny GOAP miał problem. Źle zarządzany przez poprzednie władze, z 58 mln zł długu, stał na skraju bankructwa. Pomogła zmiana dyrektora. Bartoszowi Wielińskiemu udało się wyprowadzić związek na prostą.

Joanna Leśniewska

Jakub Jędrzejewski był wschodzącą gwiazdą poznańskiej PO. Zostawił pracę w biznesie i wspinał się mozolnie po szczeblach urzędniczej kariery. I tak przez dyrektorskie stołki Urzędu Marszałkowskiego trafił na posadę prezesa samorządowej spółki Szpitale Wielkopolski. Jak ujawniła w kwietniu Wyborcza, tam zamiast budować dziecięcy szpital dawał zlecenia kilku "zaprzyjaźnionym" firmom.

Sprawa wyszła na jaw, gdy był już wiceprezydentem Poznania. Choć faktury, które prześwietliła rada nadzorcza spółki, nie pozostawiały wątpliwości, Jędrzejewski nie chciał odejść ze stanowiska. Zrezygnował dopiero po 10 dniach, po wyraźnej sugestii prezydenta Jaśkowiaka.

A z Platformy został w ekspresowym tempie wyrzucony. Tak skończyła się krótka kariera polityka o wielkich ambicjach.

Tomasz Cylka

Zdarzyło się naprawdę: Poznań ma nagrodę literacką z prawdziwego zdarzenia. Ufundowało ją miasto wspólnie z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza. Swoje nagrody literackie przyznają od kilku lat już niemal wszystkie duże miasta, Poznań wreszcie dołączył do tego grona.

18 maja nagrodę wręczono po raz pierwszy. Przyznawana jest ona w dwóch kategoriach. Pierwszej - "za wybitne zasługi dla polskiej literatury i kultury" - patronuje Adam Mickiewicz. Laureatem został prozaik Zbigniew Kruszyński. Patronem drugiej - dla młodych, wchodzących do literatury, humanistyki autorów - jest Stanisław Barańczak, poznaniak, poeta, tłumacz, zmarły w grudniu 2014 r. Pierwszą laureatką tej nagrody została mieszkająca w Poznaniu poetka Kira Pietrek. Nagroda będzie przyznawana co roku.

Violetta Szostak

Miała być na Euro 2012, nie uda się nawet na Euro 2016! Z powodu problemów na budowie i braku porozumienia z firmą budowlaną gruchnęła wieść, że przebudowa Kaponiery potrwa nie do listopada 2015 r., ale przedłuży się o kolejny rok. Kaponiera stała się już ogólnopolskim obiektem żartów. Kpił z niej m.in. internetowy ASZ dziennik.

Z powodu chaosu na Kaponierze Kazimierz Skałecki i Krzysztof Cesar w kwietniu stracili pracę w spółce Poznańskie Inwestycje Miejskie. Ich los podzieliła następczyni - Katarzyna Górecka. Dopiero nowemu prezesowi Pawłowi Śledziejowskiemu udało się skierować budowę na lepsze tory.

Od połowy grudnia przez Kaponierę znów jeżdżą tramwaje. Całość ma być gotowa we wrześniu 2016 r. O ile termin znów się nie przesunie.

Joanna Leśniewska

Zbudowany w latach 70. XVIII w. pałac jest jednym ze wspanialszych przykładów architektury rezydencjonalnej w Polsce. Poważnie uszkodzony podczas II wojny światowej przez lata nie mógł się doczekać kompleksowej renowacji.

Remont trwał 10 lat, kosztował 14 mln zł. Objął pałac ze skrzydłami i pozostałe sześć budynków rezydencji. Zachowane projekty pozwoliły przywrócić świetność jednemu z największych wnętrz pałacu: neorokokowej bibliotece z dębowymi szafami zdobionymi snycerką.

Konserwację przeszło 300 zabytkowych mebli, kilkadziesiąt obrazów, wiele żyrandoli, pieców, powozów. Odtworzono świecie, wizytowniki, szlafrok przerzucony przez krzesło. Rekonstrukcji doczekał XVIII-wieczny mostek, bruk przed pałacem i nawierzchnia parkowych alejek.

Natalia Mazur

Po raz drugi w tym stuleciu piłkarze Lecha Poznań zostali mistrzami Polski. Odzyskali tytuł po pięciu latach. Kolejorz obchodził w tym roku 93. rocznicę powstania, a dopiero po raz siódmy okazał się najlepszym zespołem piłkarskim w kraju. To tylko pokazuje, że w pogodny wieczór 7 czerwca Poznań świętował naprawdę doniosłe wydarzenie w historii Lecha.

Radość była tym większa, że piłkarze Macieja Skorży wyprzedzili w tabeli Legię Warszawa, której plecy oglądali w ostatnich latach. A gdy półtora miesiąca później znów pokonali stołeczny zespół i sięgnęli po Superpuchar Polski, zapanowała prawdziwa euforia.

Potem lechici wpadli w gigantyczne tarapaty. Spędzali tygodnie na ostatnim miejscu w tabeli i dopiero niedawno wygrzebali się z kłopotów.

Piotr Leśniowski

Zaczęło się od drobiazgu. W lipcu na światło dzienne wychodzi informacja, że MPK płaci parafii pw. św. Jana Jerozolimskiego kilkanaście tysięcy złotych za dzierżawę gruntu, po którym jeździ kolejka Maltanka. Prezydent Jacek Jaśkowiak nie wytrzymuje. Przywołuje piosenkę Jacka Kaczmarskiego o księżach bankierach, a jego urzędnicy przygotowują raport o spornych kwestiach między miastem a Kościołem. Urzędnicy proponują Archidiecezji Poznańskiej zamianę gruntów, ale strona kościelna uznaje raport za nierzetelny.

Wymiana listów między pl. Kolegiackim a Ostrowem Tumskim odbija się szerokim echem w całej Polsce. A wszystko dlatego, że były prezydent Ryszard Grobelny nigdy nie zdecydował się na tak zdecydowany ton dialogu ze stroną kościelną.

Tomasz Cylka

Przełomem dla Jacka Jaśkowiaka było porozumienie z radnymi lewicy podpisane 1 lipca. Prezydent w zamian za głosy SLD obiecał realizację postulatów związanych m.in. z polityką mieszkaniową czy dofinansowaniem żłobków.

Już po fakcie wyszła na jaw próba storpedowania koalicji. Prezesowi ZKZL Pawłowi Augustynowi wykradziono maile, z których wynikało, że w korespondencji z wiceprezydent Agnieszką Pachciarz odradzał porozumienie z SLD. Afera mailowa zakończyła się dymisją obojga.

Koalicja i tak doszła do skutku. Prezydent Jaśkowiak zyskał dzięki niej większość w radzie miasta (wcześniej musiał doraźnie dogadywać się z różnymi klubami), co pozwala mu na realizację najważniejszych obietnic składanych przed wyborami i już po nich.

Seweryn Lipoński

Najbogatszy Polak, biznesmen przez lata związany z Poznaniem, umarł 29 lipca 2015 r. w wieku 65 lat. Według jednych był przebiegłym oligarchą, robiącym interesy na styku publicznego z prywatnym. Według innych: wizjonerem i hojnym mecenasem. Niewątpliwie Jan Kulczyk odmienił Poznań. Zachęcił władze koncernu Volkswagen, by zainwestowały w podupadającą fabrykę Tarpana w Antoninku, doprowadził do prywatyzacji Browarów Wielkopolskich, zainicjował budowę prywatnej autostrady A2, zainwestował w Stary Browar.

Wspierał kulturę, m.in. Konkurs Wieniawskiego, ufundował stypendia dla najzdolniejszych studentów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Przyczyną śmierci miliardera były komplikacje po prostej operacji kardiologicznej.

Natalia Mazur

Nikt chyba nie spodziewał się, że festiwal Transatlanyk odpłynie z Poznania. M.in. dlatego, że jego twórca - zdobywca Oscara Jan A.P. Kaczmarek urodzony w Koninie - zawsze podkreślał swoje związki ze stolicą Wielkopolski. A jednak w sierpniu tuż przed piątą edycją festiwalu gruchnęła wiadomość, że festiwal przenosi się do Łodzi. Przyczyna? Głównie finansowa. Chociaż fundacja Transatlantyk w Poznaniu dostała z miejskiego budżetu najwięcej pieniędzy (1,6 mln zł) ze wszystkich ubiegających się o nie organizacji, była to zaledwie połowa kwoty, o którą wnioskowała.

Wiadomo już, że na pierwszą łódzką edycję, w czerwcu 2016 r. miasto wyłoży 4,5 mln zł. Na trzy kolejne festiwal dostanie po 3 mln zł.

Marta Kaźmierska

Zaczęło się w sierpniu od anonimowego maila. Pracownicy gabinetu prezydenta skarżyli się na atmosferę w pracy. Komisja powołana przez prezydenta ustaliła, że wicedyrektor Krzysztof Kaczanowski zastraszał pracowników. Podobne były wyniki śledztwa Wyborczej.

Prezydent Jaśkowiak uznał jednak Kaczanowskiego za ofiarę pomówień. Sam Kaczanowski też wszystkiemu zaprzeczał. Ostatecznie odszedł ze stanowiska. Niedługo potem znalazł zatrudnienie w spółce Poznańskie Inwestycje Miejskie.

Cała sprawa podważyła zaufanie do Jaśkowiaka, który nie tylko publicznie podważał ustalenia komisji, ale też sam przyznał się do czytania maili niektórych urzędników. A nie chcąc odpowiadać na szczegółowe pytania - uciekał przed dziennikarzami.

Seweryn Lipoński

O kandydaturze Macieja Nowaka na stanowisko dyrektora artystycznego Teatru Polskiego mówiło się od pewnego czasu. Teatr potrzebował zmian, a jego dotychczasowy dyrektor Paweł Szkotak zapowiedział, że nie weźmie udziału w ogłoszonym przez miasto konkursie.

Nowak objął kierowanie teatrem na początku sezonu do pary z dotychczasowym wicedyrektorem finansowo-administracyjnym - Marcinem Kowalskim.

Do tej pory Nowak zasłynął jako założyciel Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Kierował nim do końca 2013 r. Wcześniej, w latach 2000-2006 szefował w gdańskim Teatrze Wybrzeże.

Jest postacią barwną, nietuzinkową i znaną z lewicowych poglądów. A do tego bardzo popularnym krytykiem kulinarnym. To połączenie dobrego smaku i fantazji może wyjść Poznaniowi na dobre.

Marta Kaźmierska

To był rok, w którym prezydent Poznania okazywał swoją solidarność. Pod koniec marca Jacek Jaśkowiak zamalowywał obraźliwe napisy w ramach akcji Hejt Stop stowarzyszenia Projektolska. Z pędzlem, rozpuszczalnikiem i puszką farby chodził po korytarzach bloku na os. Orła Białego. Latem - na placu Wolności - mówił, że chce przyjąć do Poznania uchodźców z innych krajów. A 26 września - jako pierwszy prezydent Poznania i pierwszy prezydent polskiego miasta - poszedł w Marszu Równości.

W Wyborczej pisaliśmy wtedy, że Jaśkowiak tworzy historię. Obok niego, na marszu, pojawili się politycy lewicy i dyrektor artystyczny Teatru Polskiego Maciej Nowak. Marsz nigdy wcześniej nie przyciągnął tylu ludzi.

Tomasz Nyczka

Władze Poznania zabiegały o powrót Międzynarodowych Targów Poznańskich w ręce miasta od wielu lat. Spółka została znacjonalizowana w latach 50. Po zmianie ustroju, na początku lat 90. ustalono, że 60 proc. udziałów pozostanie w skarbie państwa, a pozostałe 40 proc. przejdzie w ręce miasta. Jednak już wtedy mówiono, że MTP powinny zostać całkowicie skomunalizowane. Udało się to na początku października.

Dzięki komunalizacji Targi mają mocniej związać się z miastem. Ale umowa nie musi zakończyć zmian własnościowych. Wciąż mówi się o tym, że miasto mogłoby przekazać niewielką część udziałów w ręce władz województwa. Taki podział obowiązuje m.in. w przypadku targów w Niemczech.

Piotr Fijałkowski

Choć w kraju PiS zwyciężył zdecydowanie, to nie w stolicy Wielkopolski. Ale i PO nie może mówić o triumfie. Jeden mandat z poprzedniej kadencji straciła na rzecz Nowoczesnej, ugrupowania Ryszarda Petru, które postawiło na nieznane twarze. Jedna z nich, Joanna Schmidt - kanclerz prywatnej uczelni i menedżerka oświaty zdobyła ponad 35 tys. głosów, więcej niż posłowie z takim doświadczeniem parlamentarnym jak Rafał Grupiński i Waldy Dzikowski (PO) czy Tadeusz Dziuba (PiS). Ostatecznie PO ma pięcioro posłów, PiS trzech, a Nowoczesna dwoje. O wielkim pechu może mówić radna Katarzyna Kretkowska, która zdobyłaby mandat, gdyby Zjednoczona Lewica przekroczyła próg wyborczy. W Poznaniu przesilenia politycznego nie było, ale spadek poparcia dla Platformy jest bardzo wyraźny.

Tomasz Cylka

Ofiarami ataków na tle rasistowskim padło pod koniec tego roku trzech obcokrajowców. George Mamlook z Syrii został pobity przez trzech napastników na ul. Półwiejskiej. Wyzywali go od "śmieci" i "pier... muzułmanów". Ktoś krzyczał: "Dobijcie go!". W okolicach Starego Rynku dwóch mężczyzn pobiło Victora Baeza z Chile. Napastnicy krzyczeli: "Wypier... z Polski!". Zaatakowany został też Nidal, student z Palestyny. Usłyszał: "Arab, ty ch...".

Za rasistowskie ataki przepraszał prezydent Jacek Jaśkowiak. Po pobiciu Syryjczyka partia Razem zorganizowała demonstrację. A nasi czytelnicy licznie włączyli się do akcji "#Solidarni z Georgem", robiąc sobie zdjęcia z takim napisem. Plansze z takimi napisami nieśli też uczestnicy świętomarcińskiej parady 11 listopada.

Piotr Żytnicki

Po latach podwyżek cen biletów komunikacji miejskiej i polityki prosamochodowej poznaniacy jeżdżący komunikacją miejską wreszcie odetchnęli. Radni przegłosowali obniżkę cen przejazdów na tPortmonetkę i wprowadzili bilet seniora. Dzięki pierwszej zmianie za 3 zł możemy teraz przejechać nie 8, ale 11 przystanków, druga pozwoli seniorom w wieku 65-70 lat podróżować komunikacją miejską nie za 600 zł, ale za 50 zł rocznie! Efekt? W ciągu miesiąca przybyło prawie 2,5 tys. nowych pasażerów!

Władze Poznania w tym roku wykonały ukłon nie tylko w kierunku osób jeżdżących tramwajami i autobusami. Poznański Rower Miejski rozrósł się z 16 do 37 stacji i pobił absolutny rekord użytkowników i wypożyczeń.

Joanna Leśniewska

Pod koniec roku rozstrzygnięto dwa konkursy, które mogą trwale zmienić przestrzeń Poznania. Chodzi o nowe pomysły na zagospodarowanie Św. Marcina i okolicznych ulic oraz Wolnych Torów, czyli kilkudziesięciu hektarów między Wildą i Łazarzem.

W centrum ma być więcej zieleni, chodniki szersze, a ulice węższe. Z kolei na Wolnych Torach powstać ma nowa dzielnica "na ludzką miarę", czyli z budynkami nawiązującymi gabarytami do śródmiejskich kamienic. Oba konkursy poprzedziły szerokie konsultacje społeczne, a w przypadku Wolnych Torów także warsztaty "Wyborczej" z cyklu Pracownia Miast. Rok kończymy więc z nadzieją, że w kolejnych latach wizje architektów i urbanistów zawarte na ładnych obrazkami zaczną się urzeczywistniać.

Jakub Łukaszewski

Jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów w Poznaniu zmienił właściciela. Galerię handlową Stary Browar od miliarderki Grażyny Kulczyk kupiła spółka powiązana z Deutsche Bankiem. Niemcy za obiekt zapłacili 290 mln euro.

Nowi właściciele zapewniają, że chcą utrzymać obecny charakter galerii - miejsca łączącego handel i sztukę. Ale jedno na pewno się zmieni.

Od kilku lat toczyły się rozmowy między Grażyną Kulczyk, a miastem w sprawie utworzenia w Poznaniu muzeum sztuki współczesnej. Miałaby tam być wystawiana kolekcja miliarderki. Ale po sprzedaży Starego Browaru coraz głośniej mówi się o tym, że Grażyna Kulczyk pożegna się z Poznaniem na stałe, a muzeum stanie w Warszawie.

Piotr Fijałkowski

Ewa Tylman, 26-letnia pracownica jednej z drogerii, zaginęła nad ranem w poniedziałek 23 listopada. Z kolegą Adamem Z. wracała z imprezy w klubie muzycznym. Po raz ostatni monitoring nagrał ich w pobliżu mostu św. Rocha. Tam trop się urywał. Adam Z. twierdził, że nic nie pamięta, bo był pijany. Według prokuratury to właśnie kolega Ewy przyczynił się do jej śmierci. Postawiono mu zarzut zabójstwa z tzw. zamiarem ewentualnym, podając tylko, że w wyniku jego działania dziewczyna znalazła się w wodzie. Szczegółów nie zna nawet rodzina zaginionej. Fiaskiem zakończyło się też przeszukiwanie Warty.

W internecie nadal krążą spiskowe teorie mówiące, że dziewczyna została porwana. Podsycał je wynajęty przez rodzinę detektyw bez licencji Krzysztof Rutkowski.

Piotr Żytnicki

Biznes Mariusza Świtalskiego w tym roku rozpadł się jak domek z kart. W maju sfinalizowano sprzedaż sieci niewielkich sklepów Małpka. Dyskonty Czerwona Torebka postawiono w stan upadłości, a następnie również w maju w sprzedano. Pod koniec roku w poważne tarapaty finansowe wpadł Merlin.pl, jedna z najstarszych internetowych księgarni. W grudniu wstrzymano sprzedaż, a markę i domenę wydzierżawiono innej firmie.

Biznesowe problemy dotknęły też syna Mariusza Świtalskiego - Mikołaja. W sierpniu jego firma, która miała produkować gry komputerowe na światowym poziomie upadła zanim pierwszy jej produkt trafił na rynek.

Dodatkowo przed rokiem nazwisko Świtalskiego pojawiło się publicznie w kontekście śledztwa dotyczącego zabójstwa w 1992 r. Jarosława Ziętary. A niedawno jego luksusowa posiadłość pod Mosiną została wystawiona na sprzedaż.

Piotr Fijałkowski

Tak dużych demonstracji nie było w Poznaniu od czasów PRL-u. Obie manifestacje organizowane przez Komitet Obrony Demokracji na placu Wolności zgromadziły po kilka tysięcy poznaniaków. Pierwsza odbyła się 12 grudnia. Kolejna - weekend później. Obie też były protestem przeciwko temu, co w sprawie Trybunału Konstytucyjnego robi rząd PiS. Cały plac Wolności skandował hasła w obronie konstytucji.

Demonstracje KOD-u zebrały działaczy społecznych, opozycjonistów z lat 80., naukowców, urzędników i polityków - od partii Razem po Platformę Obywatelską.

Tomasz Nyczka