Poznański Budżet Obywatelski - próby i błędy. Jak to robią inni?

Sopot to pierwsze miasto w Polsce, w którym wprowadzono budżet obywatelski. Sopot wystartował z pierwszym budżetem w 2011 roku. Władze miasta przekonała do tego tamtejsza Sopocka Inicjatywa Rozwojowa. Miasto powołało specjalną komisję ds. budżetu obywatelskiego. Prezydent Sopotu Jacek Karnowski, który najpierw był przeciwny tej idei, prowadził potem w sprawie budżetu własne konsultacje. Na Sopocie zaczęły wzorować się inne polskie miasta. Jest ich już ok. 100.

W sopockim budżecie może głosować każdy mieszkaniec, który skończył 16 lat. Głosować można było, wypełniając ankietę papierową lub online. Z tej możliwości skorzystało 3 tys. mieszkańców Sopotu. W ostatniej edycji sopocianie decydowali o podziale 4 mln zł. A na co chcą przeznaczyć pieniądze? M.in. na rewitalizację sopockich błoni, realizację programu odnowy miejskich kamienic i ustawienie toalet miejskich.

Również w zeszłym roku Sopot - znów jako pierwszy - zaproponował, by połączyć siły i wprowadzić tzw. metropolitalny budżet obywatelski. W listopadzie 2015 r. zawarto porozumienie w tej sprawie. Podpisały je: Sopot, Gdańsk, Gdynia, Puck, Władysławowo, Pruszcz Gdański, Lębork, Szemud, Tczew, Rumia, Malbork i Krynica Morska. Po co to połączenie? Jak tłumaczą władze miast-sygnatariuszy porozumienia, żeby zwiększyć zainteresowanie mieszkańców budżetem. Nabór wniosków rozpoczął się 1 kwietnia i trwa do końca miesiąca.

Jak radzi sobie Gdańsk? Na budżet obywatelski 2017 r. przeznaczył 12,5 mln zł - w tym 10 mln zł na projekty dzielnicowe i 2,5 mln zł na ogólnomiejskie. W ubiegłym roku było to - odpowiednio - 8,8 mln zł i 2,2 mln zł. W zeszłym roku wygrały w Gdańsku m.in. takie pomysły jak remont tras rowerowych i monitoring trasy do Ergo Areny.

Budżet obywatelski w Łodzi (4. edycja) czeka prawdziwa rewolucja. Przede wszystkim - zamiast pięciu list dzielnicowych (podkreślano, że ten podział nie daje szansy mniejszym społecznościom), pojawi się 36 formularzy osiedlowych. Na każde z osiedli przeznaczona zostanie inna kwota, zależna od liczby zameldowanych tam mieszkańców. Jak policzyć to, ile należy się każdemu osiedlu? Każde z nich dostało kwotę bazową w wysokości 200 tys. zł, a potem doliczano do niej 33 zł za każdego mieszkańca.

Łącznie na zadania osiedlowe Łódź przeznaczy aż 30,5 mln zł. 9,95 mln zł przeznaczone zostanie na projekty ogólnomiejskie. Każdy mieszkaniec - jak rok wcześniej - będzie mógł wytypować pięć zadań ogólnomiejskich i pięć osiedlowych - niekoniecznie z listy osiedla, na którym mieszka. Punkty do głosowania mają powstać w siedzibach rad osiedli. ?Papierowe? głosowanie w Łodzi ma rozpocząć się 10 września - i potrwać tydzień. Głosowanie elektroniczne - od 10 września do 9 października.

W trzeciej edycji warszawskiego budżetu partycypacyjnego mieszkańcy zgłosili 2,6 tys. projektów. Do podziału w 18 stołecznych dzielnicach jest 58 mln zł. Zwycięskie projekty będą realizowane w przyszłym roku.

Mieszkańcy mogli zgłaszać swoje pomysły na stronie internetowej i w urzędach dzielnic. Warszawski budżet też zmienił się w stosunku do tego z roku poprzedniego. Przede wszystkim - składanie projektów rozpoczęło się już w połowie listopada zeszłego roku. Wszystkie dzielnice, które przeznaczyły na budżet co najmniej 1 mln zł, musiały się też podzielić na mniejsze. Nowość to też procedura odwoławcza - jeśli autor projektu ma zastrzeżenia do wyniku weryfikacji jego pomysłu, może wystąpić o jej powtórzenie.

Każda warszawska dzielnica ma swój zespół ds. budżetu partycypacyjnego, powołany na czas trwania jednej edycji. Zespół ma wypracować zasady budżetu, a jego spotkania są otwarte dla mieszkańców.

W Warszawie trwa teraz weryfikacja projektów zgłoszonych do budżetu. Od 14 do 24 czerwca br. będzie można głosować na wybrane projekty. A głosować będą mogły również osoby niepełnoletnie - potrzebna jest tylko pisemna zgoda rodzica lub opiekuna. Nie jest też wymagane zameldowanie - to ukłon w stronę studentów. Głosować można tylko na projekty jednej dzielnicy, a jeśli jest ona podzielona na obszary, to trzeba wybrać jeden z nich. Wygrywa tyle projektów, ile zmieści się w kwocie przeznaczonej na dany obszar.

Ogłoszenie wyników warszawskiego głosowania - do 15 lipca.

Trzecia edycja budżetu obywatelskiego w Krakowie w całości odbędzie się na internetowej platformie budżetu. Od tej edycji nie tylko głosowanie, ale i składanie projektów do budżetu ma się odbyć w internecie. Tegoroczna edycja w Krakowie rozpoczęła się od spotkań ogólnomiejskich i dzielnicowych z mieszkańcami.

Do końca marca można było zgłaszać swoje projekty. I choć Kraków przeznaczył na budżet 8,5 mln zł, to nie cieszył się on dużą popularnością. Mówiło się nawet o klapie promocyjnej budżetu. Do końca marca do urzędu spłynęło tylko 75 projektów ogólnomiejskich i 153 projekty dzielnicowe. Dla porównania, rok wcześniej - projektów było 467. Co ciekawe, rok wcześniej prezydent Krakowa przeznaczył na budżet więcej pieniędzy - aż 10 mln zł. Ale w Krakowie jest też problem z realizacją wygranych projektów. Z 10 mln zł przeznaczonych na ostatni budżet, 9 mln zł trafiło... do szkół. Urzędnicy tłumaczyli, że projektów i tak nie udałoby się zrealizować w zeszłym roku.

Kraków opublikuje wyniki weryfikacji wniosków 2 czerwca. Potem - kilka dni na składanie ewentualnych protestów. Od 18 do 30 czerwca potrwa głosowanie. Do 31 lipca miasto chce podać do wiadomości listę projektów, które wygrały i będą realizowane.

Po raz pierwszy zrealizował swój budżet obywatelski w 2013 roku. Mieszkańcy Wrocławia mieli wtedy do wydania 3 mln zł. W tym roku - to aż 25 mln zł.

Po raz pierwszy we Wrocławiu większość pieniędzy będzie przeznaczona na projekty rejonowe. Wrocław podzielono na 14 rejonów i na te projekty przeznaczono w sumie 21 mln zł, po 1,5 mln zł na rejon.

Zgłoszone wnioski będą weryfikowane do końca maja. Potem - druga weryfikacja. I dopiero wtedy ogłoszenie listy projektów, które będą poddane pod głosowanie. Głosowanie - na przełomie września i października.

Co nowego we wrocławskim budżecie w tym roku? Po raz pierwszy będą mogli głosować w nim 16-latkowie. Dotąd - głosować mogli tylko pełnoletni mieszkańcy.

Rok temu na budżet przeznaczono 20 mln zł. Do realizacji zakwalifikowano 80 projektów. Frekwencja? Około 20 proc.

Do budżetu obywatelskiego 2016 zgłoszono ponad 300 pomysłów. Po weryfikacji - zostały 224 wnioski. We wrześniu zeszłego roku katowiczanie głosowali na te wybrane.

W Katowicach do wydania było 20 mln zł.  Z tego - 3 mln zł na projekty ogólnomiejskie (było ich 20) i 17 mln zł na projekty dzielnicowe (221).

Ale frekwencja była niska. Na projekty głosowało tylko 6,7 proc. mieszkańców. Skąd tak słaby wynik? W Katowicach nie można było głosować na projekty budżetu obywatelskiego przez internet. Było za to 57 punktów do głosowania w całym mieście.

W Katowicach mówiło się też o tym, że za mało środków przeznaczono na promocję budżetu, a karty do głosowania, które dostawali mieszkańcy, były zbyt skomplikowane.

Ostatecznie - mieszkańcy zdecydowali, że realizowanych będzie 7 projektów ogólnomiejskich i 112 lokalnych. Wśród nich m.in. siłownia plenerowa nad Rawą, rewitalizacja skwerów i modernizacja placów zabaw. Powstaną też: fontanna w Ligocie, osiedlowa strefa tenisowa i ścieżka zdrowia dla dzieci.