Rowery poznaniaków. Zwyczajne, czasem niemodne, ale świetnie się nimi jeździ po mieście

Byłam w pierwszej klasie, kiedy rodzice kupili trzy rowery: dla mnie, dla mamy i dla taty. W siódmej klasie dorosłam do Gazeli mamy i zrobiłam pierwsze 32 km na raz. Mieszkałam wtedy w małym mieście i wszędzie jeździłam rowerem. Kolega mówił: "Jest rower, jest plecak, jest Ola - wszyscy są". Gazela wraz ze mną przyjechała do Poznania.

Nie jest to już mój rower na co dzień. Ma wartość sentymentalną i nie odważyłabym się zostawić jej na dworcu na Śródce, gdzie codziennie przesiadam się na autobus do pracy. Zastępuje ją wtedy Żółta Strzała na grubych oponach, odkupiona od koleżanki. Żółta Strzała ma lampki, apteczkę: zawsze wożę ze sobą plaster, środek dezynfekujący, pęsetę, bandaż. To produkt z marketu, bez żadnej firmy, zabłocony, ale świetnie się sprawdza nawet na kostce brukowej. Ale moja miłość to Gazela.

Nie jestem profesjonalna rowerowo, jedyna rzecz, w którą zainwestowałam, to rękawiczki.

Po Poznaniu jeździ mi się coraz lepiej, jestem bardzo zadowolona z kontraruchu na ul. Słowackiego, przydałby się kontrapas także na ul. Jeżyckiej. Marzy mi się droga rowerowa wzdłuż ul. Solnej. Jeżdżę z samochodami. Wiem, że czasem irytuję kierowców, gdy - zgodnie z przepisami - wyprzedzam ich, by ruszyć pierwsza na światłach. Chciałabym wyjaśnić: tu nie chodzi o pośpiech. Wyprzedzam, bo chcę umknąć dmuchającym mi w twarz rurom wydechowym.

Codziennie udowadniam, że nie trzeba mieć samochodu, by dojechać do pracy pod miasto. Jadę rowerem na autobus, jadąc autobusem zyskuję 40 minut dziennie na czytanie.

Moi dwaj młodsi synowie, Adam i Antek, od pierwszego roku życia wprawiani byli w jeździe na przednim foteliku rowerowym. Do zdjęcia pozuje Adam. Szyba chroni buzię dziecka przed wiatrem, fioletowa osłona - nogi.

Rowery mam dwa: kupiłem je w demobilu za 150-200 zł. Rower nie musi być ekskluzywny ani supertechniczny, ma jeździć. Wybrałem te, którymi mi się jechało najwygodniej. Rowerem jeżdżę po Poznaniu od ośmiu lat, uważam, że to dobry interes z własnym ciałem i duchem. Rower pomaga utrzymać dobrą kondycję. Spędzam na nim przynajmniej godzinę dziennie, dotleniam się przed pracą i po niej, łatwiej mi się myśli i podejmuje szybkie decyzje. Trasę z domu mam luksusową: Rusałka - park Sołacki - park Wodziczki. Prawie cały czas wśród drzew. Myślę, że właśnie z tej przyczyny jazda rowerem po mieście wydaje mi się bezproblemowa. Ale jeżdżę też w inne miejsca i widzę, że w ciągu dwóch lat dużo się zmieniło. Sytuacji, które mógłbym określić jako groźne, jest zdecydowanie mniej. Kierowcy zaczęli dostrzegać rowerzystów.

Adam Kostaszuk

Aby jeździć po mieście z przyjemnością, nie można widzieć w kierowcach wrogów. Zresztą wielu rowerzystów bywa kierowcami. Trudno byłoby funkcjonować w rozdwojeniu jaźni: na rowerze być przeciw kierowcom, w samochodzie przeciwko rowerzystom.

Rower Marcina Kostaszuka

To jest zwykły rower kupiony w Decathlonie. Wcześniej miałam stary rower niemiecki, jeździłam nim cztery albo pięć lat. Nie miał przerzutek, doskwierało mi to. Dlatego kupiłam ten, z przerzutkami. Ważne było dla mnie, żeby rower był wygodny, miał odpowiednią ramę. Wolę jeździć wyprostowana. Na tym niemieckim siedziałam jak w fotelu, na tym jestem lekko pochylona

Rower nadaje się do jazdy po mieście, w terenie, po lesie, po szosie. Nie nadaje się do jazdy górskiej.

W pierwszej kolejności pozdejmowałam wszystkie naklejki. Mam zamiar ponaklejać nowe, sama, z jakimiś hasłami, grafiką niosącą przesłanie, by rower mówił za siebie nawet, gdy mnie nie ma w pobliżu.

Natalia Anonimowy rower Natalii Słomińskiej

W zeszłym roku jeździłam od kwietnia do grudnia. W marcu znowu zaczęłam: kwietniowa pogoda zniechęciła mnie bardziej od grudniowej. Do pracy mam 4 km, a i tak jeżdżę dłuższą trasą niż bym mogła. Po Poznaniu jeździ się coraz lepiej, przybywa możliwości korzystania z dróg rowerowych. W pierwszej kolejności staram się nimi jeździć, a jeśli ulica jest bezpieczna, jadę ulicą.

W planach mam pokonanie pierścienia rowerowego wokół Poznania. Prowadzi przez podpoznańskie miejscowości: Kórnik, Mosinę, Stęszew, Rogalinek, Promno. W zależności od źródła można się dowiedzieć, że ma on 164 lub ponad 170 km. Do tego dodać trzeba kilkanaście km na dojazd. 10 lat temu chciałam tę trasę przejechać wraz ze znajomą, ale zrezygnowałam w trakcie. Pewnie dlatego, że jechałam na rowerze górskim, z niewygodnej dla mnie pozycji pochylonej, a na plecach miałam plecak. Tym razem bagaż schowam do sakw. Najszybsi pokonują pierścień w ciągu siedmiu godzin. Ja zamierzam podzielić przejazd na dwa dni i nocować w trasie.

Osiem lat temu stwierdziłem, że czas wrócić na rower. Swój pojazd, turystyczno-trekingowy, kupiłem w nie istniejącym już sklepie rowerowym. Chociaż to rower markowy, należał do tańszych, a jeszcze zapłaciłem za niego 200 zł mniej, bo był z poprzedniego sezonu. Zdziwiło mnie bardzo, że przy rowerach też obowiązuje ta sama zasada, co przy samochodach.

Chciałem, żeby to był rower i do lasu, i do miasta, na nierówne bruki i asfalty. Poznań to nie jest miasto pod kolarzówki, rozumiem, że ci, którzy sobie je kupują, kierują się głównie modą.

Mój rower jest funkcjonalny, użyteczny, niemodny i niezbyt ładny. Nawet go specjalnie nie dopieszczam, żeby nikogo nie kusił. Co jakiś czas jedynie oddaję go do przeglądu, czyszczę go, sprawdzam, czy działa. Ma światełka, lusterko, które przydaje się podczas jazdy po mieście. Na początku zamontowałem też sobie licznik. Wydawało mi się, że to jest istotne. Chciałem znać swoje możliwości. Dziś dzięki niemu mogę sprawdzić, czy pojazdy w strefie tempo 30 poruszają się z przepisową prędkością. I wiem, że jeżdżą szybciej.

Mój rower coraz częściej stoi nieużywany. Rower miejski ma coraz więcej stacji, a dzięki niemu można się przemieszczać szybko i wygodnie. Szkoda tylko, że stacje rowerowe działają w tym roku tak źle: nie można się zalogować, trudno zwrócić rower.

Nie narzekam na jazdę po Poznaniu, nauczyłem się miasta. Ale dla rowerzysty, który przyjeżdża tu pierwszy raz, problemem może być brak spójnego systemu pozwalającego intuicyjnie poruszać się po mieście. Przypomnijmy, że nasz poprzedni prezydent mówił, że Poznań nie ma tradycji rowerowych i system ścieżek rozwijał niechętnie. Przed miastem jest jeszcze sporo do zrobienia.

Niech ja obliczę, ile on ma lat... Z pewnością 24, a może nawet 25. To rower marki Trek, który kupiłam w sklepie przy ul. Mickiewicza na raty. Czasem mówię żartem: pochowajcie mnie z tym rowerem. Bo uważam, że jest genialny, nawet jeśli są dziś rowery, które jeżdżą lżej i jeszcze lepiej.

Był przypinany już w przeróżnych miejscach, widocznie nikomu się szczególnie nie spodobał. Nie mam wypasionego przypięcia, przypinam rower do stojaka, słupka, nawet do słupka chroniącego drzewo. Niedostatek stojaków rowerowych jest poznańską bolączką. Tym bardziej z dumą patrzę na stojaki, które pięć lat temu ustawiliśmy pod naramowickimi szkołami. Niektórzy byli z początku sceptyczni, a dziś widzę, że przy szkołach parkują rowery: większe i zupełnie małe, takie dla najmłodszych dzieci.

Z domu na Wilczym Młynie samochodem jadę na plac Kolegiacki 20 minut, potem muszę jeszcze szukać miejsca parkingowego. Ta trasa pokonana rowerem zajmuje mi niecałe 15 minut, a zdarza się, że wystarczy 10. Droga jest bardzo przyjemna. W jedną stronę jadę ścieżką wzdłuż ul. Szelągowskiej, wracam Szelągiem nad Wartą. Są też drogi, których nie lubię. Podjazd brukowaną ul. Paderewskiego to dla rowerów masakra, na Bukowskiej rowerzysta musi nieustannie przejeżdżać z jednej strony ulicy na drugą, naprawy wymagałaby - skąd inąd całkiem niezła - trasa wzdłuż Nowych Zawad, boję się też jeździć wyznaczoną na jezdni ścieżką wzdłuż ul. Strzeszyńskiej. Wzorem jest dla mnie, stara jak nie wiem co, trasa z ronda Śródka na rondo Rataje, oddzielona i od jezdni i od chodnika.

Anna Wachowska-Kucharska na rowerze

Jest niebieski, więc mam też niebieskie rękawiczki rowerowe. To rower zdecydowanie sportowy. Kiedy patrzą na dziewczęta na pięknych miejskich rowerach, różowych, seledynowych, kremowych, myślę: może czas już wymienić rower? Szybko tę myśl porzucam.

Creme  to polska marka z Gdańska. Kiedy zobaczyłem te rowery ładne kilka lat temu, pomyślałem, że może warto dać im szansę. Potem marka rozpoczęły podbój rynków światowych, teraz obecna w wielu krajach

Creme to fabrycznie nowe rowery, stylizowane na stare. Spodobał mi się klasyczny design, a że nienawidzę się babrać przy rowerze odpowiadają mi biegi i hamulec ukryte w piaście. Ukrycie tych dwóch elementów sprawia, że o wiele rzadziej trzeba je smarować i serwisować. Konsekwentnie jeżdżę na oponach z paskiem antyprzebiciowym, nigdy nie mnie nie zawiodły.

Poprosiłem zaufany sklep rowerowy o sprowadzenie pojazdu. Jestem zwolennikiem kupowania rowerów w sklepach tradycyjnych. Za każdym razem trzeba przymierzyć rower, sprawdzić czy wszystkie elementy są dobrze zmontowane. W ciągu siedmiu lat musiałem zmienić jedynie błotniki, reszta wygląda bardzo dobrze.

Nie jest to rower, który by się sprawdzał przy wycieczkach w różnorodny teren: ma tylko trzy biegi. Ale na podróże do innych miast doskonale się nadaje. Po asfalcie można przejechać nawet po 100 km.

Czuję bardzo mocno, że w Poznaniu jest jeszcze sporo do zrobienia. Każdy przejazd na plac Kolegiacki, czy przejazd przez Wildę przy rynku Wildeckim, przypomina mi, że coś trzeba - zachowując historyczny charakter nawierzchni - coś trzeba zrobić z tym brukiem. Zdarza mi się przyjechać na plac Kolegiacki własnym rowerem, a między placem a ul. 3 Maja kursować rowerem miejskim. Miejskie rowery lepiej radzą sobie na bruku, a ja przy okazji sprawdzam, jak działają elektrozamki na stacjach.

Mój pierwszy poznański rower dostałam od kolegi startującego w triathlonach. Twierdził, że rower jest pechowy, wszyscy z niego spadają i doznają kontuzji. Jeździłam nim kilka lat, był boski. Miał piękną chabrową ramę, a wzmocnione superkoła pozwalały bez trudu podjeżdżać pod krawężniki. Kiedyś pojechałam nim do znajomych do pracy. I tam go zostawiłam, uznając, że chwilowo mi nie jest potrzebny. Rower stał, znajomi zmienili lokal. Nie wiem, co stało się z rowerem.

Jak widać, nie mam do rowerów stosunku matczynego.

Potem mój mąż, Michał, kupił sobie rower na triathlony. Kolejny endurowy rower w moim życiu, radzący sobie na różnych nawierzchniach, wytrzymały. Eksploatowałam go mocno, od września do czerwca. Aż wreszcie Michał stwierdził, że to jednak jego sprzęt i postanowił sprawić mi własny. Kupowanie roweru było dla mnie zupełnie nowym przeżyciem. Szok! Nie wiedziałam, co wybrać. Rozpieszczona przez rowery terenowe, wiedziałem więc, że nie może to być typowy miejski holender. Ale nie powinien to być też rower z męską ramą, który muszę przechylić by sięgnąć do siodełka: zakładałam, że przyczepię fotelik i będę wozić młodszą córkę. Wiedziałam też, że rower ma mieć duże wygodne koła i musi być na tyle lekki, bym wychodząc z bloku dała radę znieść go po schodach. Lubię, gdy rowerem można się wybrać i do miasta, i okrążyć nim Rusałkę.  Nazwa Kross Trans India wzbudzała zaufanie: skoro ktoś chciałby przejechać tym rowerem Indie, powinien dać on sobie radę i w Poznaniu.

Michał złożył mój rower, ruszyłam i... poczułam się, jakbym siedziała na rowerze po raz pierwszy w życiu. Wiedziałam, że zaraz się gibnę. Pędziłam na seminarium dla przedszkolanek, zaproszona jako doktor socjologii, która podzieli się refleksjami o dzieciach w przestrzeni miejskiej. I stało się! Skręcając w lewo zrobiłam taką woltę, że do przedszkola dotarłam z dziurą w spodniach i zakrwawionym kolanem. A jeszcze okazało się, że pomyliłam adresy, bo seminarium odbywa się w innej części miasta.

Jeżdżę rowerem zawsze i wszędzie. Nawet w wielką śnieżycę do lekarza z zapaleniem oskrzeli. Przyzwyczajenie, że rowerem pokonam tę trasę szybciej, potrafi wygrać z rozsądkiem.

Rower jest dla mnie narzędziem do jeżdżenia. Być może powinno mi się go odebrać, tak jak odbiera się ludziom prawa rodzicielskie. Umiem naprawić łańcuch, jeśli spadnie, ale nie pieszczę roweru, nie myję, nie poleruję. Przyczepiłam do kierownicy kwiatek, bo zdjęcie powstało, gdy kręciłyśmy klip promujący Maltę: miało być kolorowo i wiosennie.

Obok mnie moja starsza córka Alicja, na rowerze różowym. Uparła się przy tym kolorze, ale już kwiatki przyczepiała bardzo niechętnie. Jeździ w stylu akrobatycznym, robi szpagat, odpycha się od murku. I nigdy się nie wywala.

W sumie najważniejszy jest dla mnie Idworx Easy Transport. Kupiłem go półtora roku temu jako rower używany. Nie wzbudza emocji, bo to niszowa marka. Dlaczego go lubię? Po pierwsze jest świetnej jakości i bardzo solidny, a jednocześnie jego konstrukcja stanowi taki powrót do prostoty w projektowaniu rowerów. Nie ma żadnych amortyzatorów - ani z przodu, ani z tyłu, a koła przypominają te stare, holenderskie. Właśnie ta prostota, a zarazem solidność wykonania gwarantują jego niezawodność. To dla mnie ważne, bo stosunkowo dużo jeżdżę, mniej więcej pięć tysięcy km rocznie. Co więcej, mam takie marzenie, by kiedyś wybrać się na rowerową wyprawę życia. Chciałbym w kilka tygodni przemierzyć Europę. Jeśli zrealizuję to marzenie, to właśnie na tym rowerze. Dlatego tak ważna jest dla mnie jakość i niezawodność - nie tylko w codziennych dojazdach do pracy, ale przede wszystkim na dłuższych trasach. Kolarstwo to jedna z moich sportowych pasji - rowerów miałem dużo, ale to właściwie z tym chciałbym się zestarzeć, pewnie nie kupię już sobie kolejnego. Po mieście jeździ się nim rewelacyjnie, bo ma wygodne, szerokie opony. Zmieniłem w nim tylko ułożenie kierownicy na bardziej sportowe i siodełko - jeżdżę na Brooks B17 - też wygodne, bo skórzane, dopasowujące się do używającego je rowerzysty. Rower, który również bardzo lubiłam i przejechałem nim ponad 75 tysięcy km, przekazałem niedawno starszemu synowi. On z kolei swój oddał swojemu młodszemu bratu, więc rowery krążą w rodzinie.

Mój rower to paroletnia Kona Blast Deluxe, tradycyjny góral, z przednią amortyzacją, na 26-calowych kołach.

Wydawany w Poznaniu "Rowertour" poleca trasy na wyprawy rowerowe z Polski i ze świata: w naszym piśmie rower traktujemy jako środek służący do tego, by odwiedzać różne miejsca. Rower to świetne narzędzie dla turysty. Rowerzysta widzi więcej. Więcej niż pieszy, bo w krótszym czasie pokonuje większe odległości, ale też więcej niż kierowca samochodu, skoncentrowany głównie na drodze. Na co dzień jeżdżę w innym stylu: na rowerze lubię porządnie się

zmęczyć, wykręcić jak najwięcej kilometrów, w jak najkrótszym czasie, najlepiej w terenie. Jazdą na rowerze uzupełniam treningi biegowe. Najchętniej nigdy nie wyjeżdżałabym z lasu.

Czasem jednak ducha też trzeba czymś uraczyć, więc inspirując się "Rowertourem", zabieramy z mężem przewodnik, mapę i jedziemy pozwiedzać. Pochodzę z Puszczykowa, więc doskonale znane są mi dukty w Wielkopolskim Parku Narodowym. Mąż po kilkunastu minutach i kilku zakrętach już nie wie, gdzie jest.

Odwiedzamy okolice Poznania, jeździmy np. do Kórnika. Latem zwiedzamy rowerowo okolice Kołobrzegu. Czteroletnia córka podróżuje w przyczepce, sześcioletni syn zaczął już jeździć samodzielnie. Mam nadzieję, że w weekend majowy uda nam się rodzinne pojechać z puszczykowskiego domu moich rodziców do Rogalina.

Nie ukrywam, że marzy mi się dłuższa, wakacyjna wyprawa rowerowa. Chciałabym jednak, aby dzieci były już rowerowo samowystarczalne i poczuły radość z przygody. Zatem jeszcze rok, dwa lata musimy poczekać. Bardzo ciągnie nas Zachód i Południe Europy, Szlak Naddunajski, na początek odcinek z Passau do Wiednia, a w Polsce Wschodni Szlak RowerowyGreen Velo. Pewnie za jakiś czas w którymś z tych kierunków wyruszymy.

Mój rower zrobił Jerry, architekt rowerów z Grunwaldu. Nikt nie wie, jak Jerry ma naprawdę na imię, a jeśli ktoś chce mieć rower od niego, musi się pokręcić po Grunwaldzie, jak po wsi, popytać, w końcu trafi. Mi sprawę ułatwił Marcin Kubiak z Winiarni "Pod Czarnym Kotem", sam posiadający bardzo fajny rower od Jerry'ego.

Jerry podchodzi do sprawy jak architekt: musi znać osobowość, upodobania, zajęcie zamawiającego. Trochę czasu spędziliśmy rozmawiając. Precyzyjnie określiłem jedynie kolor ramy: RAL 7043, Traffic grey B. To kolor miejski, rower może mi więc służyć jako wzornik elementów infrastrukturalnych. Podjeżdżam i sprawdzam, czy zostały właściwie pomalowane.

Po kilku miesiącach rower był gotowy. Jerry rzeczywiście trafił.

To jest rower raczej miejski: mogę nim jeździć po parkach i terenach zieonych, ale nie wybrałbym się do lasu. Nie ma typowo męskiej, ani też damskiej ramy, przypomina dawne rowery francuskie. Jest bardzo lekki, niezbyt duży, można go bez problemu wnieść i znieść po schodach. Nie wydaje żadnych odgłosów, jest cichy, niemal jak rower elektryczny, nie dzwoni, nie dźwięczy. Ma dużo elementów niklowanych, które odbijają światło. A poza tym zawsze staram się mieć lampki i coś kolorowego na sobie. Jak nasz system informacji miejskiej: jaskrawe elementy na grafitowym tle.

Rower nie ma przerzutek i mi to odpowiada. Jerry uznał, że jednobiegowy rower mi wystarczy. Osiągam przyzwoitą prędkość, ale nie pędzę, przyglądam się światu. Dzięki rowerowi łączę przyjemne z pożytecznym, rower eliminuje stres związany z nieoczekiwanym korkiem. W dość krótkim czasie mogę obejrzeć różne miejsca w mieście. To najlepszy środek transportu dla plastyka miejskiego.

Ten rower kupiłam na drugim roku studiów, niemal 10 lat temu. Nie pamiętam, czy na Allegro czy na targu staroci w Starej Rzeźni. Rowery nie były jeszcze wtedy modne w Poznaniu, brakowało ścieżek rowerowych. Nauczyłam się więc trudnej sztuki jeżdżenia po ulicach. A dziś bardzo się cieszę, że w mieście jest tyle wygód dla rowerzystów, przynajmniej na mojej trasie, z Jeżyc do centrum.

Zielony peugeot jest pewnie w moim wieku, dlatego co roku coś muszę w nim zmienić. Jest stary, biegów nie da się zmienić, trudno podjechać pod górkę. Z oryginału została rama, cała reszta to składak. Bardzo często wymieniałam części w małych warsztatach, niekoniecznie na nowe. Nie przejmowałam się, czy są ładne, czy nie. Ważny był dla mnie tylko zielony kolor ramy.

Kiedyś miałam lampki na dynamo. Notorycznie się psuło, zainwestowałam w lampki na baterie. Siodełko dostałam od byłego teścia. Bardzo ważny jest dzwonek: ogromna truskawka - prezent imieninowy od byłych studentek, obecnych koleżanek. Od dwóch trzech lat mam też koszyk, kupiłam go u chłopaka, który prowadził warsztat na rogu Grunwladzkiej i Szylinga. Wcześniej miałam bagażnik z tyłu, przekonałam się, że wolę wozić zakupy z przodu. Widzę, czy coś nie wypada, co jest przydatne, zwłaszcza na jeżyckich kocich łbach.

Pradziadek Lucyny Marzec w drodze do Kiekrza. Pocztówka reklamowała rowerowy "Czas Kultury"

Raz wydawało mi się, że moja Peżocica została skradziona. Dowiedziałam się, że zgłaszając kradzież na policji, dobrze mieć zdjęcie siebie z rowerem. Nie miałam. Jakiś impuls podpowiedział mi jednak, bym wróciła w miejsce, gdzie go zostawiłam. Okazało się, że właściciel kamienicy schował mój rower do piwnicy. Rower nie został skradziony, jedynie lepiej zabezpieczony.

Jestem z tego roweru zadowolony. Służy mi do wszystkich funkcji: i do rekreacji, i do dojazdów do pracy. Sprawuje się dobrze w terenie, pozwala na jeżdżenie po mieście, jest przyjazny i - tfu, tfu, odpukać - bezawaryjny. To już drugi mój rower tej samej marki: B'twin. Kiedy pierwszy się zepsuł i wady były nie do naprawy, to mi go wymieniono. Zaskoczyło mnie to pozytywne podejście.

Czasem zdarza mi się pomyśleć, że chciałbym mieć do jazdy po mieście rower holenderski. Ale szybko te myśli mijają. Rower traktuję bardzo użytkowo, dbam o przeglądy, o to, by dobrze działały przerzutki, dizajn jest dla mnie mniej istotny.

Po Poznaniu jeździ mi się dobrze. Po mieście regularnie przemieszczam się od maja do października, zimą traktuję rower wyłącznie rekreacyjnie. Pogoda nie jest problemem, lubię krossy po śniegu, ale dojazd do pracy w systemie krossowym to nie jest najlepsze rozwiązanie. Ścieżkom rowerowym wciąż brakuje ciągłości, a jazda po oblodzonych ulicach jest mało bezpieczna. Poza tym zimowa aura sprawia, że trudno się zmobilizować do codziennej jazdy.

Gdy przyjeżdżam rowerem do pracy, na miejscu się przebieram. Przydałyby się prysznice, w których rowerzyści mogliby się odświeżyć. Są plany, by coś takiego urządzić w urzędzie miasta.