Natłok reklam, wieczne korki, samochody na torach, tragiczny stan nawierzchni, fatalne chodniki - aż się nie chce wierzyć, że to tak cenne miejsce. Niedługo ma być trochę lepiej - od poniedziałku zaczyna się tu remont początkowego - najpiękniejszego i najciekawszego odcinka ulicy Dąbrowskiego. Warto go wykorzystać, by przespacerować się tym fragmentem i lepiej mu przyjrzeć.
Wg danych ZDM to najdłuższa ulica w mieście - ma ponad 8 km długości. Wytyczono ją niemal 190 lat temu - w 1828 r. jako szosę do Berlina. Od momentu, kiedy Jeżyce w 1900 r. włączono do Poznania, nazywała się Wielka Berlińska, a od 1919 r., z przerwą na II wojnę światową nosi już nazwisko Dąbrowskiego. Tylko z imieniem były kłopoty. Przedwojenny Henryk nie wystarczał komunistycznym władzom i przez 45 lat do 1990 r. nosiła imię działacza niepodległościowego i wodza sił zbrojnych Komuny Paryskiej - Jarosława.
fotopolska.eu
Tramwaje jeżdżą pierwszym odcinkiem od ponad 100 lat. Do budowy trasy od Rynku Jeżyckiego w stronę mostu Teatralnego przystąpiono w 1910 r. i początkowo jeździła tędy linia 6. Bimby dojeżdżały jednak tylko do ul. Polnej, gdzie miały mijankę - pierwszy wagon przeczepiano na początek składu i ruszał w powrotną drogę. Druga linia prowadziła przez Kraszewskiego.
Ponieważ aż do połowy listopada nie pojadą tędy tramwaje, mamy okazję przespacerować się tym wyjątkowym, na co dzień zatłoczonym fragmentem ulicy i dokładnie się jej przyjrzeć. Pierwszy odcinek ulicy to bowiem niesamowita mieszanka stylów architektonicznych.
Idąc od mostu Teatralnego najpierw mijamy pustą parcelę. Stojące tu secesyjne kamienice zostały zniszczone w czasie wojny. Po jednej został tylko parter i przez lata działała tu restauracja. Od kilkunastu lat mówi się, że powstanie tu nowoczesny hotel.
cyryl.poznan.pl/zbiory prywatne
Za pustą parcelą perełka - pochodząca z okresu międzywojennego kamienica w stylu okrętowym, popularnym w Gdyni, z charakterystycznymi obłymi wykuszami biegnącymi przez wszystkie piętra. Balkon biegnący przez całą szerokość budynku na ostatniej kondygnacji przywodzi na myśl pokład statku, którego kominy stanowią wykusze.
PIOTR SKÓRNICKI
Kamienicy naprzeciw przedstawiać nie trzeba - pod numerem 5 w zwieńczonej hełmem z latarnią zakończoną fantazyjnym szpicem kamienicy mieści się Teatr Nowy. Początkowo w przyziemiu znajdowała się restauracja i sala widowiskowa. W okresie okupacji działało tu kino - jedno z dwóch dostępnych dla Polaków w Poznaniu. Obok przykład, jak niewiele trzeba, by zmienić naszą przestrzeń. Piękny, zabytkowy szachulcowy budynek, powstały prawdopodobnie w czasach, gdy Jeżyce były wsią, latami zasłaniał gąszcz reklam. Architektka Maria Fenrych w ramach projektu fotograficznego retuszowała reklamy szpecące miejską przestrzeń. Kiedy najemcy zobaczyli, jak budynek mógłby wyglądać bez szyldów, usunęli szpetne reklamy i zrobili jedną, estetyczną.
fot. materiały Fundacji Nieściszalni
Solidny gmach na przeciwległym rogu ulicy także ma społeczną historię. Powstał w 1931 r. dla Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, dziś mieści się tu ZUS.
Żeby docenić niezwykłe, akcentowane rytmem pionowych elementów elewacje, trzeba stanąć po drugiej stronie ulicy. Architektura nawiązywała do biurowców stawianych w latach 20. i 30. w USA, a krenelaż na szczycie przywodzi na myśl średniowieczne zamki. Interesujące były także wnętrza, w których umieszczono stiukowe ornamenty związane z tradycją polskiego art deco. W momencie oddania do użytku był to jeden z najnowocześniejszych biurowców w mieście. Obiekt odegrał ważną rolę w czasie walk ulicznych w czerwcu 1956 r. Na jego dachu znajdowała się stacja zagłuszająca radiostacje zachodnie. 28 czerwca demonstranci z ulic Dąbrowskiego i Kochanowskiego wdarli się na dach i zrzucili te urządzenia na bruk.
Fot. Zbiory IPN
Idąc w kierunku Rynku Jeżyckiego miniemy szachulcowe kamienice, które powstały w miejscu po dawnych zagrodach bamberskich. Miłośnicy PRL mogą zatrzymać się na chwilę na wysokości numeru 30. Budynek z lat 50., który mieści dziś drogerię i lumpeks, powstał pierwotnie jako salon meblowy. Piętro było wysunięte, a podcienia na poziomie chodnika podpierały słupy. Dziś pseudonowoczesne okna wyrównały fasadę zabijając to, co było w niej oryginalne.
W oryginalnym stanie przetrwała na szczęście fasada kamienicy Leitgeberów pod numerem 35/37, po przeciwnej stronie Dąbrowskiego. - Gdyby można przenieść ten budynek na jakąś wyimaginowaną wystawę najlepszych i najwyższej klasy budowli secesyjnych, to powinno się to zrobić - tak czystego przykładu architektury i dekoracji sztuki secesyjnej w Poznaniu znaleźć niepodobna - chwali w swoim przewodniku po mieście Marcin Libicki.
Fot. Ze zbiorów Miejskiego Konserwatora Zabytków / H. Nowakowski
Okładzina z cegły klinkierowej układa się w łagodnie zwężający się ku górze ornament, a centralny wykusz opiera się na płaskorzeźbie.
Dom po drugiej stronie ulicy pod numerem 42 to prawdopodobnie pamiątka z czasów gospodarstw bamberskich. Latami był opuszczony. Na szczęście udało się go odrestaurować i dziś wewnątrz mieści się niezła restauracja.
I tak od kamienicy okrętu rodem z Gdyni docieramy do jeżyckiej Szwajcarii - czyli domu pod numerem 47. Dolne kondygnacje nie wyglądają dobrze. Niektórzy pewnie pamiętają kafelkowy basen w sklepie na parterze, gdzie mieściła się centrala rybna. Urok budynku tkwi jednak w malowniczym dachu z licznymi spiczastymi hełmami i lukarnami - charakterystycznymi właśnie dla stylu szwajcarskiego.
A gdy przy Rynku Jeżyckim wsiądziecie w tramwaj, możecie zerknąć przez okno na jeszcze jedną nawiązującą do szwajcarskiego stylu kamienicę - naprzeciwko wylotu ul. Kościelnej.
Google Street View
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze