Wszystkich Świętych 2021. Odeszli w minionym roku. Miłośnik ptaków, największa kinomanka we wszechświecie, artyści, profesorowie

'Był sercem Koalicji ZaZieleń Poznań. Dziś w nocy to serce przestało bić, po długiej walce z COVID-19' - napisali 10 kwietnia jego przyjaciele. Jakub Kotnarowski miał 38 lat.
- Stare drzewa są jak starsi ludzie - by o nie dbać, potrzeba indywidualnego podejścia i dobrze dobranych recept - mówił rok temu w 'Wyborczej'. To on zgłosił do Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego projekt ratujący wiekowe drzewa. Był wszędzie tam, gdzie przyroda potrzebowała pomocy.
'Kochał ptaki i niestrudzenie pracował na rzecz ich ochrony, szczególnie w mieście. Angażował się całym sercem w to, co robił. Integrował, inspirował i wspierał innych w takich działaniach. Przy tym z ogromnym poczuciem humoru potrafił wnieść optymizm i nadzieję tam, gdzie wielu się poddawało' - wspominają go znajomi i współpracownicy.
Ukończył biologię na UAM ze specjalnością ekologia i zarządzanie zasobami przyrody. Wymyślił programy 'Ptaki w Mieście' oraz 'Zostań Miejskim Przyrodnikiem'. Koordynował zespół wolontariuszy inwentaryzujących ptaki gniazdujące w budynkach i sam prowadził ich obserwacje. Był członkiem Komisji Dialogu Obywatelskiego ds. Ochrony Środowiska w poznańskim urzędzie miasta i członkiem zarządu Stowarzyszenia 'Centrum Promocji Ekorozwoju'. Współtwórcą uchwalonych w 2021 r. 'Standardów ochrony ptaków i nietoperzy w miejskiej przestrzeni architektonicznej'. W ostatnim czasie też z jego inicjatywy zaczęto zabezpieczać wiaty przystankowe przed kolizjami z ptakami.
Po śmierci Kuby przyjaciele zorganizowali poświęcony mu konkurs fotograficzny dla obserwatorów ptaków w Poznaniu: 'Ptaki. Spójrz w niebo'.

'Odeszła największa poznańska (polska, a prawdopodobnie i największa w skali wszechświata) kinomanka, sąsiadka Kina Muza. Dołączyła do Pana Bogdana i jesteśmy pewni, że gdziekolwiek są, mają do dyspozycji największy ekran i najbogatszą bibliotekę filmów do obejrzenia' - tak o jej śmierci powiadomiło kino Muza, obok którego w ostatnich latach mieszkała.
W 2017 r. zmarł jej mąż Bogdan Kalinowski. Podobnej pary na świecie nie było. Z widzenia znał ich każdy kinoman nie tylko w Poznaniu. O nich także powstały filmy dokumentalne.
Oglądali wspólnie każdy film, który wchodził do kin, prowadzili skrupulatną ich ewidencję. Pierwszym, który Maria zapisała w zeszycie, była radziecka komedia 'Dziewczyna z gitarą', w 1959 r. Bogdana poznała w 1978 r. na kursie dla bibliotekarzy. - On nie był może wielkim pasjonatem, ale miał taką podatność na chodzenie do kina, bo nie każdy to ma. Po roku zaczęliśmy chodzić razem na każdy film - opowiadała. Obejrzeli wspólnie kilkanaście tysięcy filmów.
W ostatnim czasie ze względu na chorobę nie mogła już chodzić do kina. Zdarzało się, że przyjaciele znosili ją po schodach do kina Muza. W marcu wyjątkowo zgodziła się na obejrzenie filmu na komputerze, czego nigdy wcześniej nie robiła. Był to film 'Dwóch papieży'.

Pastor, który sprowadził do Polski Harry'ego Pottera.
Gdy w poznańskim ratuszu odbierał tytuł Zasłużony dla Poznania mówił: - Zawsze będę Amerykaninem z Bostonu, bostończykiem pochodzenia szkocko-irlandzkiego. Ale może od dzisiaj mogę myśleć o sobie, że jestem poznaniakiem.
Urodził się w 1938 r. w Filadelfii. Jego pradziadek James Gamble przyjechał do Stanów z Irlandii i razem z kolegą Procterem założyli firmę Procter & Gamble. On sam studiował literaturę angielską na Harvardzie, służył w amerykańskiej marynarce, potem rozpoczął studia teologiczne w seminarium i został pastorem Amerykańskiego Protestanckiego Kościoła Episkopalnego.
Do Polski przyjechał po raz pierwszy w 1958 r. z organizacją studencką. Potem wracał, poznał tu żonę. Poznaniakiem został na początku lat 90. Jak sam mówił: przyjechał z misją. Postanowił wydać u nas bestsellerową książkę Adele Faber i Elaine Mazlish 'Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły'. A potem założył w Poznaniu wydawnictwo Media Rodzina.
- Zawsze wracał z Bostonu czy z Edynburga z ciężką torbą pełną książek. Jej rozpakowywanie trwało kilka dni. A w trakcie były zachwyty, ale też zdziwienia. Tyle że już wówczas docierało do nas, że Bob wyprzedza nas w diagnozowaniu rzeczywistości o parę okrążeń - wspominał Bronisław Kledzik, który współtworzył wydawnictwo. - Jedna książka w Boba torbie była dość wyraźnie już sfatygowana. Otrzymał ją od brata, a widać było na niej ślady kilku już lektur. To był 'Harry Potter and Philosopher's Stone'.
Media Rodzina poza 'Harrym Potterem' wydało też wiele innych hitów, m.in. 'Opowieści z Narnii'. Gamble mówił, że chciał wydawać książki 'opierające się na wartościach chrześcijańskich, ale takich, które mogą zaakceptować również niewierzący lub wątpiący'.
W latach 90. założył też w Poznaniu Radio Obywatelskie, którego hasłem było 'Radio, które słucha Ciebie'. Oddał w nim głos słuchaczom.
Zainicjował też w Poznaniu 'Wigilę pod rondem' - zaprosił samotnych, bezdomnych, by spotkali się pod rondem Kaponiera. Takie Wigilie odbywały się tam przez ponad 20 lat. Angażował się również w ruch Anonimowych Alkoholików.
- Pastor i demokrata z przekonania. Dostałem od niego biografię Obamy, jeszcze przed wyborem na prezydenta. A ponad rok temu dał mi biografię Bidena - opowiadał Grzegorz Ganowicz, przewodniczący Rady Miasta Poznania.
Zmarł w szpitalu w Poznaniu, na powikłania związane z COVID-19. Pochowany został na poznańskim Miłostowie. Na pogrzebie była asysta wojskowa armii USA.

- Nieprzewidywalne. Po to właśnie to robię - mówił po jednym ze swoich spektakli.
Aktor Teatru Nowego w Poznaniu. W ostatnich latach był m.in. poetą ze spektaklu 'Mister Barańczak' Jerzego Satanowskiego. Wcześniej - niezapomnianym Faustem u Janusza Wiśniewskiego.
Po ukończeniu łódzkiej Filmówki grał w teatrach we Wrocławiu, Bydgoszczy i Zielonej Górze. Na poznańskich scenach widzowie oglądali go w Teatrze Polskim, Teatrze Wielkim, w Scenie na Piętrze i na deskach Mojego Teatru. Aktorem zespołu Teatru Nowego został w 1993 r. Ostatnio grał m.in. w 'Krzycz. Byle ciszej', 'Chciałbym nie być', 'Holoubek synu Picassa', 'Elvis', w 'Dziadach'. Wyreżyserował 'Kwartet' Ronalda Harwooda. Był też autorem scenariuszy oraz tekstów kabaretu aktorskiego RAZ.
Gdy w Poznaniu trwały mecze Euro 2012, wystąpił z aktorskim stand-upem 'Robinson 2012' - w Zaułku Krystyny Feldman, przemianowanym wtedy na Zaułek Bez Futbolu. Wcielił się w postać trochę szalonego entomologa i zagorzałego antykibica, obrońcy owadów deptanych na piłkarskiej murawie. Po spektaklu mówił w 'Wyborczej': - W 'Robinsonie', tak jak w piłce, chodzi o to, co nieoczekiwane. Bardzo na to czekam. Nieoczekiwane nie zdarza się często ani w życiu, ani na scenie.

- Odszedł wielki człowiek. Jego znaczenie dla środowiska architektów, ale też mieszkańców Poznania jest nie do przecenienia. Właściwie co ulicę mamy jakiś obiekt zrealizowany według projektu Witolda. Jest autorem wielu budynków akademickich. Właściwie każda wyższa uczelnia publiczna w Poznaniu ma w swoim kampusie budynek zrealizowany przez zespół projektowy, którego członkiem był Witold - mówi prezes SARP w Poznaniu Wojciech Krawczuk.
Na początku swojej kariery pracował przy odbudowie Starego Miasta w Poznaniu. Studenckie praktyki miał na budowie 'Okrąglaka'. Znany jest przede wszystkim jako gwiazda modernistycznej architektury z lat 60. i 70. Zatrudniony był w słynnym Miastoprojekcie Poznań. Projektował m.in. akademiki Eskulap i Jowita, kampus Akademii Rolniczej na Sołaczu, Collegium Altum Uniwersytetu Ekonomicznego, Dom Weterana.
W ostatnich latach nazwisko Milewskiego pojawiało się głównie przy okazji kontrowersyjnej odbudowy zamku na Górze Przemysła, którego był projektantem.

Profesor, wybitny językoznawca, mistrz wielu pokoleń filologów.
Studenci mówili o nim 'poznański Miodek'. Przez ponad pół wieku związany z UAM.
Na jego wykładach zawsze były tłumy. - Nawet w piątek wieczorem, gdy wszyscy już myśleli o weekendzie, sala pękała w szwach. Zawsze niezwykle elegancki i mówił z taką pasją, że ludzie siedzieli na korytarzach - wspomina jedna z absolwentek.
Urodził się w 1945 r. w Rodatyczach (dzisiejsza Ukraina), maturę zdał w Rzepinie, a potem rozpoczął studia na filologii polskiej na UAM.
W Instytucie Językoznawstwa UAM stworzył Zakład Metodologii Lingwistyki, którym kierował 25 lat. Był prodziekanem i dziekanem Wydziału Filologicznego UAM, pierwszym dziekanem Wydziału Neofilologii, w późniejszych latach wykładowcą Zakładu Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej.
Stworzył też m.in. Podyplomowe Studium dla Nauczycieli Języka Polskiego jako Obcego, współorganizował Wyższą Szkołę Języków Obcych w Poznaniu. Był jednym z założycieli Wydziału Polonistyki na Uniwersytecie w Archangielsku.

'Mistrz nauk o ustroju, myśli i kulturze politycznoprawnej Polski i Niemiec, wybitny historyk prawa i badacz dziejów nauki, autorytet w dziedzinie doktryn polityczno-prawnych, historyk ustroju państwa i prawa, autor wybitnych dzieł naukowych, nauczyciel wielu pokoleń prawników polskich' - napisali o zmarłym prof. Henryku Olszewskim poznańscy prawnicy z UAM. 'Z chwilą śmierci Pana Profesora polska nauka prawa poniosła wielką stratę'.

 Był prodziekanem i dziekanem Wydziału Prawa i Administracji UAM (1969-1975), w latach 1967-2002 szefował Katedrze Historii Doktryn Politycznych i Prawnych. Członek Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Rady Naukowej Biblioteki PAN w Kórniku.

'Towarzyszył naszemu wysiłkowi naukowemu i eksperckiemu przez długie lata' - piszą z kolei pracownicy Instytutu Zachodniego w Poznaniu. 'Zawsze służył nam swoją bogatą wiedzą prawniczą i historyczną. Dzięki Jego wsparciu Instytut Zachodni z sukcesem odnalazł się w nowej rzeczywistości po 1989 r.' - podkreślają. Był także członkiem Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej oraz wielu międzynarodowych stowarzyszeń naukowych. Odznaczony był m.in. przez Prezydium PAN Medalem Oswalda Balzera za całokształt twórczości w zakresie historii ustroju Polski i dziejów stosunków polsko-niemieckich.

Był doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.

'Wielki Muzyk, genialny Dyrygent, niezwykła Osobowość, wspaniały Człowiek' - napisali po jego śmierci współpracownicy z Teatru Wielkiego. 'Od siebie i osób, z którymi współpracował, wymagał najwyższego profesjonalizmu i zaangażowania. Stawiał ogromne wyzwania - sobie, teatrowi i naszej widowni'.
Dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego w Poznaniu zmarł nagle, w nocy 17 listopada.
Urodził się we Wrocławiu, w 1957 r. wyjechał z rodziną do Izraela, tam dorastał i ukończył studia - na Akademii Muzycznej w Tel Awiwie z dyplomami z kompozycji, fortepianu i dyrygentury. Studia dyrygenckie kontynuował w Paryżu, Wiedniu i Sienie. Laureat licznych prestiżowych nagród. Pracował z operami i orkiestrami na całym świecie m.in. w Aachen, Bochumer, Ottawie, w Narodowej Orkiestrze Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, Filharmonii Krakowskiej. Nagrywał z London Symphony dla wytwórni DGG, z orkiestrami radiowymi w Berlinie i Monachium dla CBS.
2 października 2020 r. Gabriel Chmura poprowadził ostatni koncert z zespołem poznańskiej opery.

Rajdowiec, startował w słynnym rajdzie Monte Carlo. Zaczynał od skody, a w czasach PRL-u jeździł białym porsche carrera. Współtwórca Toru Poznań i przedsiębiorca.
Nim został rajdowcem, prowadził tartak w okolicach Krzyża. Pasjonowały go samochody, motocykle. Na przełomie lat 50. i 60. otworzył warsztat w Poznaniu, produkujący zabawki. W tym samym czasie został także członkiem Automobilklubu Wielkopolski i zaczął startować w rajdach samochodowych. Wywalczył 15 tytułów mistrza Polski w rajdach i wyścigach.
Wraz z synami Wojciechem oraz Andrzejem rozwijali też firmę - w 1991 roku P.H. Smorawiński zostało wyłącznym importerem marki BMW na Polskę.

Rzeźbiarka. Autorka rzeźb plenerowych, pomników, małych form rzeźbiarskich i medali. Jej 'Paw' to nieodłączny element parku Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, a Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich jej projektu wciąż otrzymują najlepsi wystawcy. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, laureatka prestiżowych nagród, jej prace znajdują się w kolekcjach muzeów w Polsce i za granicą.

Znakomity śpiewak operowy i profesor Akademii Muzycznej w Poznaniu.
'Żegnamy wspaniałego, pełnego pasji człowieka, który przez lata dzielił się ze studentami swoją wiedzą i miłością do muzyki, a swoim głosem wnosił radość' - żegnała go poznańska uczelnia.
Śpiewał tenorem. Był wychowankiem Poznańskich Słowików prof. Stefana Stuligrosza, absolwentem Akademii Muzycznej w Poznaniu, laureatem wielu nagród na konkursach wokalnych w Polsce i za granicą. Śpiewał we wszystkich polskich teatrach operowych, potem w Niemczech i Szwajcarii, a także m.in. w Operze Królewskiej w Sztokholmie, Operze Narodowej w Pradze, na scenach w Moskwie, Lizbonie, Parmie. Był pomysłodawcą i dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Nadnoteckie Bel Canto - Nadnoteckiego Festiwalu Muzycznego.

Neurochirurg, profesor. Zmarł nagle, w swoim gabinecie w szpitalu. Wcześniej tego dnia operował.
'Żegnamy wspaniałego lekarza, wykładowcę, wychowawcę pokoleń neurochirurgów, wieloletniego opiekuna studenckiego koła naukowego, naszego serdecznego kolegę, oddanego pacjentom i gotowego nieść pomoc każdemu, kto jej potrzebował' - napisali współpracownicy ze Szpitala Uniwersyteckiego im. Heliodora Święcickiego.
Specjalizował się w leczeniu kręgosłupów. Kierował Katedrą i Kliniką Neurochirurgii i Neurotraumatologii na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Był prezesem regionalnego oddziału Polskiego Towarzystwa Neurochirurgów.

Profesor, ekspert od endokrynologii i medycyny nuklearnej. Urodził się w Jadowie na Mazowszu. Skończył prawo i niemal równolegle medycynę. Pierwsze kroki w karierze lekarza stawiał pod okiem wybitnego poznańskiego internisty prof. Jana Roguskiego. Na jego zlecenie zajął się budową pierwszego w kraju Ośrodka Izotopów Promieniotwórczych. W 1956 r. zastosowano w nim po raz pierwszy w Polsce izotop promieniotwórczy 131I w diagnostyce i leczeniu chorób tarczycy. Wieloletni kierownik Kliniki Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Ekspert Międzynarodowej Agencji Atomistyki i dyrektor międzynarodowego programu badań Światowej Organizacji Zdrowia nad skutkami katastrofy w Czarnobylu. Z ramienia WHO zajmował się też zwalczaniem niedoboru jodu.

'Panie Profesorze, gdyby nie Pan, to wielu z nas nie byłoby w tym miejscu, gdzie znajdujemy się obecnie, zawdzięczamy Ci wiele' - napisali współpracownicy i wychowankowie profesora z UAM.
Wybitny zoolog i akarolog (zajmował się przede wszystkim badaniami nad roztoczami). W latach 1991-2012 kierował Zakładem Morfologii Zwierząt na Wydziale Biologii UAM. Legenda tego wydziału. Spod skrzydeł profesora wyszło wielu polskich naukowców.

Trener szermierki i dyrektor Studium Wychowania Fizycznego i Sportu UAM. Zginął w wypadku na autostradzie A2. Miał 37 lat.
'Dziś pękło nam serce'- napisali przyjaciele i współpracownicy, informując o jego śmierci.
Dr Witkowski na UAM prowadził projekty badawcze, organizował imprezy sportowe, był nagradzany za swoją pracę. M.in. zaprojektował i wdrożył do użytku specjalny model aparatu szermierczego. Był trenerem floretu Klubu Uczelnianego AZS UAM Poznań i Warty Muszkieterów Poznań, wychowawcą wielu zawodników, dyrektorem European Fencing Festival. Miał trójkę dzieci w wieku 6-10 lat. Na profilu zrzutka.pl trwa zbiórka na wsparcie rodziny.

'Bartoszu, nie sposób nam pogodzić się z tym rozstaniem u progu, jak byliśmy pewni, nowego etapu Twojego Życia' - żegnali dr. inż. Bartosza Wojtyrę jego koledzy z Wydziału Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM. Miał 32-lata. Zginął razem ze swoją narzeczoną w wypadku samochodowym koło Odolanowa. Następnego dnia mieli wziąć ślub.
Wojtyra był adiunktem w Zakładzie Geografii Rolnictwa i Wsi. 'Bardzo zdolny i obiecujący badacz zagadnień związanych z geografią przemysłu (lokalne strefy aktywności gospodarczej, rynek piwa rzemieślniczego i samochodów osobowych), rozwojem obszarów wiejskich oraz lokalną polityką przestrzenną' - napisali o nim współpracownicy.

Wychowawca znakomitych lekkoatletów, reprezentantów kraju na Igrzyskach Olimpijskich, mistrzostwach świata i Europy, medalistów Mistrzostw Polski. Trenował dyskoboli, w tym olimpijkę Żanetę Glanc. Przez lata był wiceprezesem całego Polskiego Związku Lekkoatletyki.
W młodości uprawiał konkurencje rzutowe, był absolwentem poznańskiej AWF. W 2015 r. trafił do szpitala po nieszczęśliwym upadku ze schodów w trakcie zgrupowania w Jakuszycach. Przeszedł wtedy kilka bardzo poważnych operacji.

Trener, który zdobył z Lechem Poznań Puchar Polski w 1988 roku - po wygranej z Legią Warszawa.

Pochodził z Białowieży i szczególnie mocno związany był w klubem Jagiellonia Białystok. W białostockim klubie grał jako zawodnik w latach 70. Lecha prowadził krótko, ale intensywnie, w sezonie 1987/1988. To, że zdobył z nim Puchar Polski było ogromnym zaskoczeniem, bowiem Kolejorz nie był wtedy czołową drużyną w kraju, przeżywał kryzys, a jednak zdołał wygrać finał. Było to przepustką do gry w europejskich pucharach m.in. z wielką FC Barceloną, która poznaniaków wyeliminowała dopiero rzutami karnymi.

Trzy razy przepłynął kajakiem Atlantyk. Mieszkał w podszczecińskich Policach. Ale swoją podróż zaczął w podpoznańskim Swarzędzu. Tu się urodził. - Przez 29 lat swojego życia byłem tu obywatelem rzeczywistym. Wyjechałem stąd za chlebem, ale to, co najlepsze, wywiozłem ze Swarzędza - mówił Aleksander Dobra, gdy odbierał tytuł Honorowego Obywatela Swarzędza. Był absolwentem Politechniki Poznańskiej.
W 2015 r. dostał tytuł Podróżnika Roku magazynu 'National Geographic' za 167-dniowy rejs kajakiem z Lizbony na Florydę. 'Zmarł śmiercią podróżnika, zdobywając najwyższy szczyt Afryki - Kilimandżaro, spełniając swoje marzenia' - napisała rodzina, powiadamiając o jego śmierci.