Cieniem na pierwszy finał Pucharu Polski z udziałem Lecha położyły się wydarzenia z Częstochowy, gdzie doszło do ulicznej bitwy z udziałem fanów kilku klubów. To o tym krwawym mordobiciu, zamiast o samym meczu, pisze się najczęściej w kontekście finału z 1980 r. Wspomina się też o Mirosławie Okońskim, wtedy piłkarzu Legii, który w finale strzelił Kolejorzowi gola, za co w Poznaniu - na krótki czas - został znienawidzony. Ale jak to w ogóle możliwe, że Lech przegrał z Legią aż 0:5? Nikt w historii finałów Pucharu Polski nie przegrał przecież wyżej! Jeszcze tylko raz w finale padł taki wynik - w 1955 r., gdy Legia rozbiła Lechię Gdańsk.
Trudno tę kompromitację poznaniaków wytłumaczyć. Owszem, w sezonie ligowym 1979/1980 Lechowi zdarzało się przegrywać wysoko, ale było to jesienią - w październiku uległ Legii u siebie 1:4, chwilę potem 1:5 Wiśle w Krakowie, a w listopadzie 0:5 Ruchowi w Chorzowie. Wiosną jednak defensywa Lecha (najczęściej Krzysztof Pawlak - Józef Szewczyk - Andrzej Grześkowiak - Hieronim Barczak) była dużo szczelniejsza. Finał PP poprzedziły cztery mecze ligowe, w których Lech stracił tylko jednego gola, a Piotra Mowlika nie umieli pokonać m.in. napastnicy późniejszego mistrza, Szombierek Bytom.
Lech finał z Legią zagrał bez dwóch ważnych graczy - Marka Skurczyńskiego i kapitana Teodora Napierały. Te osłabienia okazały się poważniejsze niż zakładano. Nie tłumaczą one jednak tego, jak w defensywie grali lechici. I tego, że przy 0:3 Romuald Chojnacki nie strzelił karnego - jego strzał obronił Jacek Kazimierski.
Pierwszy gol dla Legii? Trzynaście sekund - tyle minęło od momentu, gdy Lech miał piłkę 30 metrów od bramki Legii, do zdobycia gola przez warszawski zespół. Wyglądało to tak: strata Lecha, jedno podanie Legii, wbiegnięcie rywala między dwóch defensywnych pomocników Lecha, dziubnięcie piłki na prawo do Marka Kusty, którego poznaniakom nie udało się złapać w nieudaną pułapkę ofsajdową. Kusto przerzuca piłkę nad Mowlikiem w stylu, który w XXI wieku określany był stylem Tomasza Frankowskiego. 1:0.
Drugi, trzeci i czwarty gol to nieupilnowanie przez obronę - wspominanego Okońskiego (mocny strzał pod poprzeczkę z lewej strony pola karnego), Sikorskiego (strzał głową z pola karnego) i Kusty (strzał z powietrza po przerzuceniu piłki nad obrońcą Lecha). Najładniejszego gola strzelił Adam Topolski, który bardzo mocnym strzałem z rzutu wolnego, z ok. 35 metrów, pokonał swojego szwagra w bramce, Piotra Mowlika.
W 1982 r. Lech zdobył swój pierwszy Puchar Polski - po golu Mirosława Okońskiego, który tym samym odkupił swoje winy sprzed dwóch lat. Ciekawa jest finałowa historia Pogoni Szczecin, rywala Lecha w tym spotkaniu. Opisuje je w swoich książkach ("Futbol po szczecińsku" i "Klubowe rywalizacje Pogoni") Wojciech Parada, dziennikarz "Kuriera Szczecińskiego".
Finał rozgrywany był w czasie stanu wojennego, więc władze obawiały się manifestacji na trybunach. Rozważano różne lokalizacje: Warszawę, Bydgoszcz czy Konin. Ostatecznie wybrany został stadion Śląska Wrocław przy ul. Oporowskiej. Z perspektywy Szczecina - był to wybór najgorszy, bo najdalszy.
Na domiar złego, autokar z piłkarzami Pogoni, w drodze na finał dwa razy złapał gumę! Wojciech Parada cytuje trenera Jerzego Kopę: - Na drodze żywej duszy, ludzie nie jeździli tak, jak obecnie, nie mieli benzyny, ta była na kartki. Szukaliśmy w pobliskich wsiach mechanika i dotarliśmy do Wrocławia po północy.
De facto Pogoń dotarła do Wrocławia już w dniu meczu. Na dodatek, w hotelu, czekały na spóźnionych piłkarzy obficie zastawione rzadko widzianymi wtedy w Polsce szynkami, polędwicami i innymi rarytasami. Część graczy Pogoni, mimo późnej pory, strasznie się objadło. To mogło mieć wpływ na ich formę podczas finału z Lechem.
Wisła Kraków była jednym z pierwszych albo nawet pierwszym polskim klubem, który grał z reklamami na meczowych koszulkach. Od 1983 r. na czerwonych trykotach miała biały napis Alvorada Cafe. Kawa Alvorada to austriacki produkt, ale chodziło raczej o reklamę kawiarni, która znajdowała się na Rynku Głównym w Krakowie. Reklama ta była powodem grubszej afery przy okazji finału Pucharu Polski w 1984 r. W spotkaniu z Lechem, piłkarze Wisły w pierwszej połowie grali w czerwonych koszulkach z Alvoradą, a drugą - w białych koszulkach bez napisu! - Według oficjalnej wersji, stroje Wisły i Lecha Poznań wyglądały tak samo w czarno-białych telewizorach: ciemne koszulki i białe spodenki. Wiadomo jednak, że reklama nie spodobała się w partii - przekonuje krakowski dziennikarz Wojciech Batko.
Dzięki klubowej telewizji LechTV można co jakiś czas obejrzeć, jak wyglądał finał Pucharu Polski z 1988 r. Lech pokonał w nim Legię po rzutach karnych, ale niesamowita jest oprawa telewizyjna, która towarzyszyła temu spotkaniu.
Dziś pokazane w transmisji grafiki (herby klubów i chorągiewki bocznych arbitrów przy ich nazwiskach) oraz użyta czcionka kojarzą się tylko z Telegazetą, ale wtedy było to niespotykane jak na Telewizję Polską bogactwo formy.
Mecz komentował duet redaktorów Bunio - Biega. Najbardziej zaskakujące i niewyobrażalne z dzisiejszej perspektywy jest to, że po 90 minutach gry, a przed dogrywką, telewizja przeprowadzała "na żywo"rozmowy z trenerami!
Andrzej Strejlau nie mógł instruować rozgrzewającego się Wojciecha Jagody (dzisiaj komentatora telewizyjnego), bo udzielał wywiadu przed kamerami: - Musimy zdecydowanie przyspieszyć. Co będzie, gdy dojdzie do rzutów karnych? Cóż, najsławniejsi ludzie ich nie strzelali - opowiadał profetycznie, bo karnego nie strzelił przecież potem Dariusz Dziekanowski.
Trener Lecha, Grzegorz Szerszenowicz, analizował na gorąco: - Jedna zmiana mi została, a mam Romkego i Jakołcewicza do zmiany. Ech, pewnie jednego z nich zdejmę, zobaczymy, jak się to ułoży. Nasi za głęboko się cofają na własne przedpole i umożliwiają strzały Legii.
Z głośników słychać było hit Sabriny "Boys, boys, boys", a na spytki został wzięty też sędzia Piotr Werner:
- Jak panu się sędziuje?
- Nieźle, zrobiłem parę drobnych błędów, ale nikt chyba nie będzie miał do mnie pretensji.
- Jak z kondycją?
- Te 30 minut i potem jeszcze 10 wytrzymam, jestem po obozie sędziowskim.
Komentatorzy głośno się zastanawiali: - Sędzia wróży rzuty karne, a to by oznaczało przedłużenie jeszcze bardziej naszej transmisji! Zbliża się godzina 19, o tej godzinie powinniśmy pokazać kolejny odcinek perypetii Adriana Mole'a. Przypominamy widzom: dzisiejszy odcinek zostanie nadany o tej samej porze, za tydzień.
Po zwycięskich dla Lecha rzutach karnych, mecz przed kamerami podsumował, w charakterystyczny dla siebie sposób, Kazimierz Górski: - Bramkarze obu zespołów dobrze dziś odbijali piłkę. Lech miał trochę więcej szczęścia.
Finał Pucharu Polski z 2004 r. kojarzony jest z dwoma golami Piotra Reissa w Poznaniu, ale kulisy rewanżu w Warszawie znamy dzięki filmowi dokumentalnemu Dariusza Kozelana "Droga po puchar". W filmie często pojawia się trener Czesław Michniewicz, słynne jest jego uciszenie w przerwie pomocnika Lecha okrzykiem "zamknij się, Madej!". Ale przed meczem trener Michniewicz wygłosił też chyba najsłynniejszą mowę motywacyjną w historii Lecha. Przytaczamy jej zapis na podstawie "Drogi po puchar":
- Słuchajcie panowie, jedna rzecz: skoncentrowani, poważni, wierzący w to, co robimy. Ale nie usztywnieni. Żebyście się, panowie, nawzajem nie usztywniali. Grajmy w piłkę, grajmy w piłkę. Normalny mecz to jest, panowie. Spokojnie, to jest piłka. Każdy zespół, który przyjeżdża na Łazienkowską, ma sytuacje. My tak samo będziemy mieli te sytuacje. Nie każdy je wykorzystywał. A my je wykorzystamy. To jest ta różnica między nami a pozostałymi drużynami. Chłopcy, mamy grać skutecznie. A skutecznie, to zwycięsko. Interesuje nas zwycięstwo, z takim nastawieniem musimy wyjść. Nieważne, co było w Poznaniu, tego nikt nam nie zabierze, ale do tamtego zwycięstwa już nic nie dołożymy - to było i minęło. Teraz tworzymy nowy rozdział. Trzeba dążyć do tego, żeby strzelić bramkę. Jak się uda jedną, jak się uda następną, to trzeba dalej dążyć. Konsekwentnie gramy, nie zawsze wynik się układa po myśli, czasami my prowadzimy, czasami przeciwnik prowadzi. Różnie się układa, ale nas interesuje wynik, który będzie po meczu.
Musicie wierzyć w to, co robicie, musicie mieć zaufanie do siebie nawzajem, i dobrze jeden drugiemu życzyć, panowie. Nie ma straconych piłek, walczymy o każdy metr, o każdą piłkę. Tu przyjechaliśmy wygrać.
Chorwat Ivan Turina bronił w Lechu Poznań tylko przez sezon. Dla wielu nie był lepszym bramkarzem od Krzysztofa Kotorowskiego, ale fakty są takie, że Kolejorz z nim w bramce praktycznie nie przegrywał.
Dzięki niemu też awansował do finału Pucharu Polski w 2009 r., bo kapitalnie bronił rzuty karne w półfinale z Polonią Warszawa. W finale z Ruchem Chorzów też nie dał się pokonać, a po końcowym gwizdku, fotoreporter Gazety Wyborczej, Grzegorz Celejewski, zrobił mu niesamowite zdjęcie, które przy tym tekście też zamieszczamy. Po dłuższym przyjrzeniu się można na tej fotografii dostrzec nie tylko chorwackiego giganta (mierzył 197 cm), ale też poznańskich dziennikarzy sportowych - Andrzeja Grupę i Radosława Nawrota.
Ivan Turina przeciw Lechowi zagrał jako piłkarz AIK Solna, w sezonie 2012/2013. Tamtego sezonu już nie dokończył, nieoczekiwanie zmarł 2 maja 2013 r.
Tak się składa, że i mecz Lecha z Arką, i dwa poprzednie finały Pucharu Polski, zostały zaplanowane właśnie na 2 maja.
Kolorytu finałowi w Bydgoszczy między Lechem Poznań a Legią Warszawa, kojarzonemu z burdami na stadionie Zawiszy i karnymi przegranymi przez Kolejorza, dodał spiker zawodów Jerzy Góra z Radia Katowice. Fundował on kibicom długie przemowy - nawet w trakcie gry - na temat regulaminu, pogody, historii Pucharu Polski, historii Bydgoszczy i bydgoskiego sportu (!), a nawet tego, jak fajne są oklaski dla zawodników. Swoje przemowy rozpoczął już na dwie godziny i 15 minut przed rozpoczęciem meczu! W drugiej połowie poinformował: - Kibicom z Poznania przypominam, że do domu mogą dostać się pociągiem Intercity, który odjeżdża o godz. 21.30. Po czym dodał: - Bilety należy zakupić w kasie.
Finał Pucharu Polski z Arką Gdynia będzie dla Lecha Poznań trzecim z rzędu, co jest historią bezprecedensową w historii klubu. Dwa ostatnie finały Lech przegrał z Legią Warszawa jednym golem, choć przegrać wcale nie musiał. Dziś już te obrazy mogą być w głowie już trochę zatarte, ale Lech w obu tych finałach stworzył naprawdę dużo okazji do strzelenia gola. Poznaniacy mogą żałować zwłaszcza finału Pucharu Polski w 2015 roku. Pierwsze pół godziny gry w wykonaniu Lecha było wręcz fantastyczne, Legia na boisku tylko statystowała. Szanse mieli Barry Douglas (strzał z rzutu wolnego, piłka otarła się o poprzeczkę), Dawid Kownacki (dwie), a Zaur Sadajew już przy stanie 1:0 dla Lecha stanął oko w oko z Dusanem Kuciakiem. Legii udało się odwrócić losy meczu golami Jodłowca i Saganowskiego.
Finał Pucharu Polski z 2016 poznaniacy też zaczęli dobrze - w 5. minucie Szymon Pawłowski strzelił w słupek, dwie okazje miał Gergo Lovrencsics, Marcin Kamiński po rzucie rożnym z bliska posłał piłkę wysoko nad bramką, a Dawid Kownacki mógł wyjść sam na sam z bramkarzem, ale został dogoniony. I to Legia wygrała 1:0, po golu Prijovicia.
Okazje można sobie przypominać i ich żałować. W tabelach zostaje wynik.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze