Jacek Jaśkowiak i koalicja PO-SLD w Poznaniu. Tydzień po tygodniu, miesiąc po miesiącu

Jest tuż po I turze wyborów samorządowych. Jeszcze nie opadły emocje, właściwie wciąż rosną, bo wyniki wyborów na prezydenta Poznania wskazują, że może dojść do sensacji. Jacek Jaśkowiak z PO ma realne szanse pokonać Ryszarda Grobelnego.

Ale musi do siebie przekonać wyborców lewicy i ruchów miejskich. Zwłaszcza tych, którzy w I turze głosowali na Tomasza Lewandowskiego z SLD - 16,6 proc. głosów. W rozmowie z "Głosem Wielkopolskim" Lewandowski mówi, że może poprzeć Jaśkowiaka, jeśli ten obieca zrealizować najważniejsze postulaty lewicy. I ni stąd, ni zowąd dorzuca: - Nie ukrywam, że z naszej strony pojawią się też pewne kwestie personalne.

Dziennikarz "Głosu" Łukasz Cieśla dopytuje: - Chce pan powiedzieć, że interesuje pana zostanie wiceprezydentem u boku Jacka Jaśkowiaka?

Lewandowski odpowiada, że nie chodzi mu o osobiste ambicje, ale owszem, nie miałby nic przeciwko. O ile tylko dostałby w zarządzanie takie obszary jak gospodarka komunalna czy transport. Deklaruje, że chce wziąć odpowiedzialność za miasto.

Propozycja Lewandowskiego być może przeszłaby bez większego echa, gdyby nie to, że Jacek Jaśkowiak rzuca na lewo i prawo kolejnymi nazwiskami swoich przyszłych współpracowników. Jako potencjalnych wiceprezydentów wymienia m.in. Łukasza Mikułę, Mariusza Wiśniewskiego, Jakuba Jędrzejewskiego, Urszulę Mańkowską... Pytany o Lewandowskiego przyznaje, że też poważnie rozważa tę opcję.

Na tydzień przed II turą Lewandowski, wraz z kandydatami ruchów miejskich Anną Wachowską-Kucharską i Maciejem Wudarskim, oficjalnie popierają Jaśkowiaka. Wręczają mu "kredyt zaufania" w postaci wielkich banknotów. Rozentuzjazmowany Jaśkowiak podpisuje się pod ich postulatami. Przemawia niczym na amerykańskiej konwencji: - Nie rozpamiętujmy przeszłości. Patrzmy co jest dzisiaj! Spójrzmy, co możemy wspólnie zrobić dla Poznania.

Sprawy przyspieszają. Na debatę z Grobelnym w Polsat News, na którą obaj kandydaci mają wziąć własnych ekspertów, Jacek Jaśkowiak niespodziewanie przyprowadza... Lewandowskiego. Podobnie dzieje się podczas dyskusji w telewizji WTK.

Manewr z Lewandowskim okazuje się pomocny. Lider SLD wypada w tych debatach wręcz lepiej niż sam Jaśkowiak, zadaje Grobelnemu trudne pytania, wytyka mu błędy i zaniedbania w rządzeniu miastem.

Już wszystko jasne: Jacek Jaśkowiak wygrał wybory. Zdobył ponad 59 proc. głosów i po 16 latach pozbawił Ryszarda Grobelnego władzy w Poznaniu. W kuluarach urzędu miasta aż huczy, że Jaśkowiak na jednego z wiceprezydentów weźmie Tomasza Lewandowskiego.

Sprzyja temu sytuacja w 37-osobowej radzie miasta. Tam PO ma 16 głosów. Jeśli dorzucić pięcioro radnych SLD - uzbiera się większość gotowa głosować za prezydenckimi pomysłami.

Jednak dzień po II turze wyborów Filip Kaczmarek, szef poznańskiej PO, w rozmowie z "Wyborczą" stwierdza: - Nie będzie czegoś takiego jak stanowisko wiceprezydenta dla Tomasza Lewandowskiego.

Później Kaczmarek będzie nas przekonywał, że przekręciliśmy jego wypowiedź, i że tylko przedstawił swoją opinię. Ponoć wcale nie chciał naciskać na Jaśkowiaka. Ale wydźwięk jego słów był oczywisty. Niechętny porozumieniu z SLD - co przyznaje sam Jaśkowiak - jest też Rafał Grupiński, szef wielkopolskiej PO. Dla Jaśkowiaka to swoisty polityczny mentor.

Dlatego gdy tuż po zaprzysiężeniu Jacek Jaśkowiak przedstawia swoich zastępców - nie ma wśród nich Lewandowskiego. Zamiast niego do prezydenckiej ekipy trafia Maciej Wudarski z Prawa do Miasta. W szczerej rozmowie z "Wyborczą" Lewandowski nie kryje, że ma żal do Jaśkowiaka. Prezydent podobno tak bardzo obiecywał mu stanowisko, że Lewandowski zaczął już zwijać własną kancelarię prawną (zgodnie z prawem jako wiceprezydent nie mógłby prowadzić własnej działalności).

Brak większości w radzie miasta zaczyna się odbijać Platformie czkawką. Radni SLD chętnie przyłączają się do opozycji przy różnych głosowaniach. Jest nawet pełzająca inicjatywa odwołania przewodniczącego rady miasta Grzegorza Ganowicza. Nie doczeka się realizacji, bo radnym PiS i SLD brakuje jednego głosu, żeby ją przeforsować.

Tymczasem trwają prace nad budżetem na 2015 r. Prezydent Jacek Jaśkowiak jest w niezręcznej sytuacji, bo "odziedziczył" projekt budżetu po Grobelnym, którego przecież tak ostro krytykował w kampanii.

Teraz Jaśkowiak znajduje się między młotem a kowadłem: albo uwzględni drogie poprawki opozycji, albo pozostawi budżet niemal bez zmian, dzięki temu poprą go radni PRO, ale wtedy narazi się na krytykę, że kontynuuje politykę poprzednika. Jaśkowiak decyduje się na tę drugą opcję.

Oburzeni radni SLD pomstują, że Jaśkowiak odrzucił ich najważniejsze poprawki, nawet takie, pod którymi podpisał się przed II turą wyborów. M.in. utworzenie biura interwencji lokatorskich, pełne dopłaty do żłobków prywatnych, podwyżki dla pracowników instytucji kultury.

Prezydent odgryza się w wywiadzie dla "Faktu": - Poprawek PiS było na ponad 80 mln zł, a SLD na 60 mln zł. To zostało zrobione nie po to, by stworzyć dobry budżet dla Poznania, tylko po to, by go rozwalić, bym został po kilku miesiącach z budżetem, którego nie da się domknąć.

Nie ma już żadnych wątpliwości. Klub SLD znów, podobnie jak za Grobelnego, jest twardą opozycją. Po współpracy z czasów kampanii wyborczej nie ma już ani śladu.

Na sesji rady miasta 10 lutego Tomasz Lewandowski mówi, że zgłaszają się do niego ubogie rodziny, którym urząd odmówił przydziału mieszkania komunalnego. - Albo prezydent Jaśkowiak kontynuuje linię poprzednika, w co nie wierzę, albo urzędnicy nie zdali sobie sprawy, że nastąpiła zmiana - kwituje Lewandowski. I pyta: - Do cholery, w jakim kraju, w jakim mieście żyjemy? Panie prezydencie... Ja nawet nie wiem, co tym ludziom mówić. Czas podejmować zdecydowane decyzje.

Radna SLD Katarzyna Kretkowska nie pozostawia suchej nitki na Jaśkowiaku, a konkretnie na jego zrealizowanej obietnicy usunięcia parkingu z dziedzińca urzędu przy pl. Kolegiackim. Sugeruje, że urzędnicy zajmują teraz miejsca w strefie płatnego parkowania, przez co mieszkańcy nie mają gdzie zostawiać własnych aut.

Tymczasem Jaśkowiak, zgodnie z sugestią Lewandowskiego, podejmuje zdecydowane działania. Tyle że dotyczą one...

No właśnie - dotyczą potencjalnej koalicji z klubem PRO. Takie porozumienie dałoby Jaśkowiakowi większość w radzie miasta podobną jak przy głosowaniu nad budżetem.

Dla części wyborców Jacka Jaśkowiaka to policzek, bo głosowali za zmianą, a teraz dostają zapowiedź współpracy z najbliższym otoczeniem Grobelnego. Mówi się nawet o stanowisku wiceprezydenta dla Tomasza Kaysera - który pełnił taką funkcję właśnie w ekipie Grobelnego.

Przewodnicząca klubu PRO Joanna Frankiewicz zaprzecza, że odbywają się jakiekolwiek rozmowy, ale nieoficjalnie można usłyszeć, że są wstępne przymiarki do porozumienia. Część radnych PO ma obiekcje. Jeden z nich powie nam później: - Radni PRO to była straszna konserwa. Chcieli zostawić wszystko tak, jak jest, i nic w mieście nie zmieniać. Dlatego się nie dogadaliśmy.

Mija 100 dni Jacka Jaśkowiaka w roli prezydenta. Tomasz Lewandowski dla "Wyborczej" podsumowuje je tak: - Nie widać nowej jakości. Jest pustka, brakuje zdecydowanych działań, których oczekiwali mieszkańcy. Słyszymy tylko deklaracje. Nie widzę nawet przymiarki do realizacji najważniejszych postulatów. Coraz częściej znów słyszymy, że Poznania na coś nie stać. To nie jest dobre.

Jeżeli wcześniej mieliśmy do czynienia ze zwykłą, stonowaną krytyką Jacka Jaśkowiaka, to na sesji rady miasta 24 marca radnym opozycji puściły hamulce.

Szef klubu radnych PiS Szymon Szynkowski vel Sęk wygłasza litanię ostrych pretensji i zarzutów wobec Jaśkowiaka. I to w większości zgodnych z prawdą: prezydent nie przychodzi na komisje rady miasta, na sesji spędza najwyżej godzinę czy dwie, spóźnia się z odpowiadaniem na interpelacje, a swoimi pomysłami (np. przyłączania gmin do Poznania) zraża potencjalnych partnerów. Pod tą odezwą podpisali się radni PiS, SLD, a nawet PRO.

Co na to sam zainteresowany? Pytany przez dziennikarzy odpowiada, że nie lekceważy radnych, ale przecież nie może być tak, że cały dzień spędza na sali sesyjnej. Ma ważne spotkania. Woli też spotkać się np. z setką mieszkańców niż z radnymi.

Można przypuszczać, że PO nie wróciłaby do rozmów z SLD tak szybko, gdyby nie wydarzenia z kwietnia br. W "Wyborczej" ujawniliśmy tzw. aferę fakturową z udziałem wiceprezydenta Jakuba Jędrzejewskiego.

Jeszcze jako prezes samorządowej spółki Szpitale Wielkopolski Jędrzejewski dawał dziwne zlecenia zaprzyjaźnionym firmom - np. dla klubu fitness prowadzonego przez partyjnego kolegę. Wiceprezydent nie potrafił przekonująco wytłumaczyć się z całej sprawy. Najpierw wyleciał z PO, a parę dni później zrezygnował też ze stanowiska w urzędzie.

Zaraz potem PO siada do rozmów z SLD o potencjalnym porozumieniu w radzie miasta. Z góry wiadomo, że w grę wchodzi też stanowisko wiceprezydenta dla lewicy, choć obie partie zarzekają się, że najpierw rozmawiają tylko o programie. A nie o personaliach.

Rozmowy początkowo przebiegają w dobrej atmosferze. Nie ma śladu po niesnaskach z grudnia. Szef poznańskiej PO Filip Kaczmarek, który wcześniej był sceptyczny wobec współpracy z SLD, teraz mówi: - Ten wariant ma taki plus, że pomoże ustabilizować sytuację w radzie miasta.

Wkrótce potem Kaczmarek trafi stanowisko wskutek afery mieszkaniowej ujawnionej przez "Głos Wielkopolski". Prezydent Jacek Jaśkowiak przyznaje, że to dodatkowo ułatwia rozmowy z lewicą. Po paru spotkaniach Jaśkowiak włącza się w negocjacje - to z nim SLD uzgadnia szczegóły dot. pieniędzy na realizację swoich postulatów.

Niespodziewanie pojawia się inny problem. Pod koniec maja rezygnację składa Arkadiusz Stasica, prezes Poznańskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego. Niemal wszyscy są zaskoczeni, bo Stasica był dobrze oceniany, a dosłownie chwilę wcześniej wygrał konkurs i pozostał na stanowisku.

Nieoficjalnie krążą pogłoski, że to wiceprezydent Agnieszka Pachciarz - nadzorująca m.in. sprawy mieszkaniowe - chciała się pozbyć Stasicy. Sama Pachciarz tego nie potwierdza. O przyczynach rezygnacji nie chce też mówić Stasica, choć między wierszami daje do zrozumienia, że wcale nie chciał odchodzić z PTBS.

Radni SLD stawiają sprawę na ostrzu noża. Szef klubu Tomasz Lewandowski mówi wprost: - Jeżeli pan Stasica nie będzie już prezesem, to możemy zapomnieć o jakiejkolwiek realizacji planów inwestycyjnych w mieszkaniówce.

Prezydent Jacek Jaśkowiak w sprawie Stasicy obiecuje radnym lewicy, że "rozwiąże problem". Co ma na myśli? Tego nikt tak dokładnie nie wie, choć w SLD mają nadzieję, że to oznacza powrót prezesa na stanowisko.

Tego, co dzieje się później, chyba nikt nie przewidział. Przedstawiciele SLD niespodziewanie proponują, żeby to Stasica został wiceprezydentem! Skąd ten pomysł? Ani Tomasz Lewandowski, ani Antoni Szczuciński niespecjalnie palili się, żeby objąć to stanowisko.

Klub SLD proponował Katarzynę Kretkowską, jednak jej kandydatura była nie do zaakceptowania przez Jaśkowiaka i PO. Nieoficjalnie wiemy, że sama Kretkowska też nie była przekonana, bo musiałaby zrezygnować z mandatu radnej. Gdyby Jaśkowiak w trakcie kadencji z niej zrezygnował - zostałaby na lodzie.

Prezydent Jaśkowiak pozytywnie podchodzi do kandydatury Stasicy. Włącza go do rozmów o porozumieniu, uzgadniają sprawy związane z budową 4 tys. mieszkań socjalnych i komunalnych. O tym, że Stasica zostanie wiceprezydentem i przejmie sprawy mieszkaniowe, Agnieszka Pachciarz dowiaduje się w miniony piątek. Jak relacjonuje Jaśkowiak, nie jest zachwycona, ale na pociechę dostaje nadzór nad poznańską kulturą.

W środę 1 lipca Jaśkowiak i Marek Sternalski (szef klubu radnych PO) podpisują porozumienie z Tomaszem Lewandowskim. Porozumienie zawiera kilkadziesiąt spraw, w których PO i SLD zobowiązują się głosować "za". To m.in. budowa 4 tys. mieszkań komunalnych i socjalnych, dopłaty po 700 zł do żłobków prywatnych, likwidacja kontenerów dla trudnych lokatorów, budowa schroniska dla zwierząt na Kobylepolu.