Barka dostała nagrodę od Unii Europejskiej. Za co nagradza się fundacje z Europy?

W czwartek w Brukseli George Dassis, prezydent Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego wręczył nagrody organizacjom z pięciu państw członkowskich UE, które walczą z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Wśród nominowanych znalazły się fundacje z Niemiec, Finlandii, Francji, Irlandii oraz Polski.

- Nasz budżet nie umożliwia nam dawania wysokich kwot. I w tym roku zdecydowaliśmy się na wyróżnienie organizacji, które walczą z biedą. Móc przeżyć nie mając nic, lub prawie nic, jest nie do przejścia. Na szczęście są stowarzyszenia, które umożliwiają ludziom życie - mówił George Dassis, szef EKES. - Nie jesteśmy zdania, że można zwalczać ubóstwo rozdając drobne nagrody. Nasz gest miał zachęcić i pogratulować tym którzy nie mając środków, pomagają. Nie jesteśmy w stanie wyróżnić wszystkich. Ważne jednak jest, by obywatele wiedzieli, że Europa jest i dla nich, a nie dla banków.

- Widać, że w europejskich państwach ubóstwo i wykluczenie są problemem. I nie ma znaczenia, czy państwo jest bogate czy biedne. Cztery z pięciu wyróżnionych organizacji są z tzw. starych państw UE - mówi Krzysztof Balon, wiceprzewodniczący sekcji zatrudnienie, sprawy społeczne i obywatelstwo w EKES. Balon od ponad pięciu lat jest członkiem brukselskiego komitetu. - Odkąd tu jestem po raz pierwszy organizacja z Polski została wyróżniona. Bardzo mnie to cieszy i jestem dumny, ale to nie jest zasługa komitetu, a tej organizacji. Poza ?Barką? bardzo podoba mi się projekt niemiecki. W Niemczech służba zdrowia jest dobrze rozwinięta, a mimo wszystko dostęp do niej jest ograniczony dla biednych. Podejrzewam, że spora część tamtego społeczeństwa nie zdaje sobie w tego sprawy. Dobrze, że takie inicjatywy są nagradzane.

Komitet przeznaczył na nagrodę 50 tys. euro. Fundacje z Niemiec i Finlandii zdobyły pierwsze miejsce i dostały po 11 tys. euro. Pozostałe trzy organizacje, w tym ?Barka?, z Brukseli przywiozły po dziewięć tys. euro.

EKES od 2006 roku nagradza organizacje i osoby, które wpływają na poprawę warunków życia w lokalnych społecznościach. Co roku nagroda dotyczy innego aspektu działań komitetu. Rok temu ubiegały się o nią organizacje działające na rzecz integracji społeczności romskich.

Zobacz za co i kogo w tym roku docenił Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny w Brukseli.

- Wielu z naszych podopiecznych ma ubezpieczenie, ale z różnych powodów z niej nie korzysta. Wielu bezdomnych nie ufa lekarzom, a wizyta wiąże się z pójściem do gabinetu - mówi Jari Trabert, syn założyciela organizacji, który pracuje z ojcem.

- Kiedy i jak to wszystko się zaczęło?

- Ponad 20 lat temu. Jestem lekarzem i pracownikiem socjalnym. Byłem kiedyś w Indiach i tam zobaczyłem, że to nie pacjenci idą do lekarza, a lekarze idą do pacjentów. Wielu z moich podopiecznych boi się służby zdrowia, wielu z nich w przeszłości było źle traktowanych w gabinetach. I tak zacząłem jeździć - mówi Gerhard Trabert, założyciel organizacji. - Niektórych pacjentów znam już 15 lat. Ale w ostatnich latach coraz więcej ludzi przyjeżdża i coraz więcej z nich potrzebuje pomocy. Mamy nadzieję że ta nagrodę zwróci uwagę na ludzi, nie na nas. Bieda rośnie w Europie i politycy nie działają wystarczająco szybko. Jesteśmy bogaci i stać nas na to, by pomóc biednym. Przez te lata pracy poznałem mnóstwo ludzi. Pamiętam jednego pacjenta, Polaka. Bardzo go lubiłem. Opiekowałem się  nim przez pięć lat. Zaprzyjaźniliśmy się. Umarł niedawno i długo nie mogłem pogodzić się z jego śmiercią. Miał na imię Igor.

Niemiecka fundacja dostała jedną z dwóch pierwszych nagród i kwotę 11 tys. euro.

- Jesteśmy największą tego typu organizacją w Finlandii i działamy od 30 lat. To był okres, kiedy w Finlandii było duże zapotrzebowanie na małe mieszkania dla osób samotnych, żyjących w pojedynkę. Wtedy też Finlandia miała około 20 tys. bezdomnych. Obecnie liczba ta zmalała do siedmiu tys. - mówi Juha Kaakinen, z Y-Foundation. O nagrodzie od komitetu mówi, że to pierwsze takie uznanie ze strony UE - Daje nam ona możliwość bycia rozpoznawalnym w Europie i pokazuje, że inni rozumieją nasze działania.

Przez 30 lat Y-Foundation pomogła ponad 20 tys. ludzi. Większość z nich wciąż żyje samotnie w wyjamowanych od fundacji mieszkaniach.

- Nasze mieszkania wynajmujemy za pośrednictwem innych organizacji, które pomagają ludziom, albo bezpośrednio - mówi Kaakinen. - W następnych krokach planujemy zaangażować osoby, którym pomagamy, w pracę, aby nie siedziały bezczynnie w domu.

Y-Foundatiom ma obecnie 16 tys. mieszkań.

Fińska fundacja dostała jedną z dwóch pierwszych nagród i kwotę 11 tys. euro.

Na pomysł założenia organizacji wpadła Véronique Blanchot.

- Znałam farmerów, którzy nie mogli sprzedać swoich produktów. W związku z czym nie mieli pieniędzy i zaopatrywali się w sklepach pomagającym najuboższym. Pomyślałam, że w takim kraju jak Francja tak nie może się dziać i postanowiłam coś z tym zrobić - mówi Blanchot.

- Rolnikom płacimy im dobrą cenę, a produkty wysyłamy do lokalnych sklepów spożywczych, w których zaopatrują się najbiedniejsi. Tam towary kupują za 30 proc. ceny - mówi Isabelle Techoneyres, z organizacji.

ANDES działa od 2012 roku. Obecnie pracuje w czterech z 13 regionów Francji.

- Mamy 46 sklepów i stałą współpracę 130 rolnikami. Współpracujemy z nimi bardzo blisko. Pomagamy im, słuchamy jakie mają problemy - dodaje Techoneyres. - Ta nagroda to rozpoznanie nas na poziomie europejskim. W czerwcu tego roku dostaliśmy nagrodę od rządu francuskiego. Nasz pomysł z powodzeniem może być realizowany w innych krajach Unii Europejskiej. Szczególnie w tych, które mają rozwinięte rolnictwo. Już rozmawiamy z Belgią i Hiszpanią i chcemy podjąć rozmowy z krajami Europy Środkowo-Wschodniej m.in. z Polską.

Francuska organizacja zdobyła jedną z trzech drugich nagród i kwotę dziewięciu tys. euro.

- Wszystko zaczęło się 2006 roku w małej irlandzkiej wiosce. Mieliśmy dużo imigrantów m.in. z Polski i środkowej Europy. Zdecydowaliśmy, że zamiast czekać na to, co zrobi rząd, sami coś zrobimy - mówi Liam Carey z irlandzkiej organizacji. - Nasz pomysł spodobał się społeczności lokalnej. Na początku mieliśmy 12 nauczycieli i sześciu studentów. Teraz mamy około trzech tysięcy uczniów z 83 grup zlokalizowanych w całym kraju.

- Prowadzimy lekcje prawie w każdym irlandzkim hrabstwie. Działa w nich 800 wolontariuszy. Studenci uwielbiają zajęcia z nami. Słyszymy od nich, że podoba im się już od pierwszego tygodnia. Co więcej, mówią, że czują się witani w naszej społeczności, czują się jej częścią - dodaje Ariana Ball, z organziacji.

Oboje są zgodni, że nagroda jest wielkim wyróżnieniem. - Wcześniej wygrywaliśmy na poziomie lokalnym i narodowym. Szczególne znaczenie ma to, że właśnie teraz zostaliśmy docenieni, bo Europa stoi przed problemem uchodźców i napływem dużej liczby osób, które nie znają europejskich języków - mówi Carey. - To bardzo istotne, że zostaliśmy docenieni przez departament integracji, a nie edukacji. Nasze lekcje rozpatrywane są zatem przez pryzmat integracji w UE.

- Jesteście gotowi na to wyzwanie?

- Bardzo. Czekamy aż będziemy mogli działać. Mamy nadzieję, że to następny krok w naszej działalności - mówi Carey.

- Nagroda jest olbrzymim zaszczytem, za który dziękuję w imieniu naszych wolontariuszy. Cieszę się, że nasza działalność i korzyści są doceniane - mówiła w Brukseli Aine Brady, przewodnicząca organizacji. - Gratuluję również pozostałym fundacjom. Pokazujecie, że praca dla innych jest to możliwa.

Irlandzka organizacja zdobyła jedną z trzech drugich nagród i kwotę dziewięciu tys. euro.

Barka działa w Polsce od 25 lat. Fundację założyli Barbara i Tomasz Sadowscy. W miejscowości Lwówek, w Wielkopolsce stworzyli oddział dzienny dla pacjentów szpitali psychiatrycznych, którzy skończyli leczenie.

- Budynek podarował nam burmistrz. To była stara, nie działająca już szkoła. I tak powstała wspólnota ludzi, życiowych rozbitków. Wprowadziliśmy się tam z dwójką małych dzieci. Była wspólna kasa, wspólny stół i wspólne życie - opowiada Tomasz Sadowski, współzałożyciel fundacji.

- Nasza najstarsza córka miała wtedy siedem lat, młodsza dwa, a najmłodszej nie było jeszcze na świecie. Na początku bałam się. Ale w takich sytuacjach buduje się jakaś przyjaźń. Nie byliśmy psychologami, tylko współlokatorami. Dzieliliśmy się obowiązkami, a tego niektórych musieliśmy nauczyć - dodaje Barbara Sadowska, współzałożycielka Barki. - Fundacja to bardzo absorbująca droga życiowa, na pewno nie praca.

Na przełomie lat Barka współpracowała z polskim rządem przy tworzeniu ustaw, regulujących m.in. współpracę między organizacjami pozarządowymi, instytucjami publicznymi i spółdzielniami społecznymi. Przez ostatnie ćwierć wieku pomaga długotrwale bezrobotnym, niepełnosprawnym, byłym więźniom i osobom uzależnionym wrócić do społeczeństwa. Od 2004 do 2015 roku założyła ponad 200 ośrodków integracji społecznej dla wykluczonych społecznie. Zachęca ich do przedsiębiorczości społecznej. Obecnie oprócz Polski działa też m.in. w Wielkiej Brytanii i Holandii, gdzie Polacy emigrują w poszukiwaniu pracy. Pomaga tym, którym się to nie udało. Dzięki Barce do kraju wróciło ponad 12 tys. rodaków.

Barka zdobyła jedną z trzech drugich nagród i kwotę dziewięciu tys. euro.